- Thu May 05, 2022 10:00 am
#5455
ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O UNUTRAŠNJEM PLATNOM PROMETU Republike Srpske
Član 1.
U Zakonu o unutrašnjem platnom prometu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 52/12, 92/12 i 58/19) u članu 2. poslije stava 2. dodaju se novi st. 3, 4, 5. i 6, koji glase:
„(3) Elektronski novac označava elektronski (uključujući magnetno) pohranjenu novčanu vrijednost koja čini novčano potraživanje prema izdavaocu tog novca, a izdata je nakon prijema novčanih sredstava radi izvršavanja platnih transakcija i prihvata je fizičko ili pravno lice koje nije izdavalac tog novca, u skladu sa propisom kojim se uređuju elektronski novac, izdavaoci elektronskog novca i nadzor nad njima u Republici Srpskoj, pri čemu elektronski novac ne uključuje digitalni zapis valute koju nije izdala i za čiju vrijednost ne garantuje centralna banka, niti drugi organ javnog sektora i koja nema pravni status novca ili valute.
(4) Naknade koje ovlašćene organizacije naplaćuju, u smislu ovog zakona, označavaju sve provizije i druge troškove učinjene u vezi sa uslugama koje su povezane sa platnim računom, koje fizička lica plaćaju ovlašćenoj organizaciji.
(5) Račun za obavljanje platnog prometa (platni račun) je račun koji se koristi za plaćanje u skladu sa ovim zakonom.
(6) Učesnik – fizičko lice je lice koje je korisnik usluga koje su povezane sa platnim računom, a koje zaključuje ugovore o platnim uslugama u svrhe koje nisu namijenjene njegovoj poslovnoj ili drugoj komercijalnoj djelatnosti.“
Dosadašnji stav 3. postaje stav 7.
Član 2.
Poslije člana 3. dodaje se novi član 3a, koji glasi:
„Član 3a.
Odredbe ovog zakona ne primjenjuju se na:
a) transport i prenos gotovog novca, kao i na njegovo prikupljanje, obradu i isporuku, koje vrše subjekti koji su registrovani i imaju odobrenje za obavljanje poslova obezbjeđenja lica i imovine u skladu sa posebnim propisima,
b) usluge kod kojih poslovni subjekat (primalac plaćanja), odmah nakon izvršenja platne transakcije, fizičkom licu (platiocu) daje gotov novac kao dio platne transakcije koja se odnosi na plaćanje robe ili usluge, a na izričit zahtjev fizičkog lica dat neposredno prije izvršenja te platne transakcije (usluga plaćanja sa povratom gotovine),
v) platne transakcije zasnovane na vaučeru ili drugoj potvrdi koja njenom imaocu omogućava plaćanje robe ili usluga kod izdavaoca tog vaučera ili te potvrde, odnosno plaćanje kod drugog lica s kojim je ovaj izdavalac ugovorio prijem tog vaučera ili te potvrde kao način plaćanja robe ili usluga (npr. poklon-vaučeri, vaučeri za hranu i druge slične potvrde),
g) platne transakcije zasnovane na poštanskoj uputnici, u skladu sa zakonom kojim se uređuje pružanje poštanskih usluga,
d) platne transakcije koje se vrše na osnovu instrumenata kojima se plaća kupovina robe i usluga isključivo u prostorijama izdavaoca ovog instrumenta ili, u skladu sa ugovorom koji je zaključen s tim izdavaocem, kod ograničene mreže prodavaca robe i usluga ili za ograničen izbor robe i usluga,
đ) tehničke usluge kojima se podržava pružanje platnih usluga, uključujući obradu, čuvanje i zaštitu podataka, provjeru autentičnosti podataka i subjekata, pružanje usluga vezanih za informacionu tehnologiju i komunikacionu mrežu, obezbjeđivanje i održavanje terminala i uređaja koji se koriste za platne i druge slične usluge, ako pružalac navedenih usluga ni u jednom trenutku ne posjeduje novčana sredstva koja se prenose niti njima raspolaže,
e) platne transakcije koje se vrše putem telekomunikacionih, digitalnih ili informaciono-tehnoloških uređaja, pri čemu se kupljeni proizvodi ili usluge isporučuju i koriste putem tih uređaja, pod uslovom da telekomunikacioni, digitalni ili informaciono-tehnološki operater ne djeluje isključivo kao posrednik između učesnika i prodavca tog proizvoda ili pružaoca te usluge,
ž) elektronski novac pohranjen na instrumentima iz tačke d) ovog stava, odnosno koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija iz tačke e) ovog stava.“
Član 3.
Poslije člana 7. dodaju se novi čl. 7a, 7b, 7v. i 7g, koji glase:
„Član 7a.
(1) Lista najreprezentativnijih usluga sadrži utvrđene izraze za svaku pojedinačnu uslugu povezanu sa platnim računom i definiciju svake takve usluge, a te izraze i definicije je ovlašćena organizacija dužna da koristi u predugovornim i promotivnim informacijama, kao i u ugovorima koje zaključuje sa fizičkim licima.
(2) Agencija propisuje listu i utvrđuje standardno značenje najmanje deset, a najviše dvadeset najreprezentativnijih usluga povezanih sa platnim računom za koje fizička lica plaćaju naknade, a koje nudi najmanje jedna ovlašćena organizacija.
(3) Prilikom utvrđivanja liste najreprezentativnijih usluga, Agencija uzima u obzir usluge koje fizička lica najčešće koriste u vezi sa platnim računom, kao i usluge koje fizičko lice izlažu najvećem trošku.
(4) Agencija prema potrebi, a najmanje jednom u dvije godine, analizira i, po potrebi, ažurira listu najreprezentativnijih usluga i objavljuje ju na svojoj internet stranici.
Član 7b.
(1) Ovlašćena organizacija dužna je da u primjerenom roku prije zaključenja ugovora o uslugama platnog prometa, zajedno s drugim informacijama utvrđenim ovim i drugim zakonima, fizičkom licu na njegov zahtjev dostavi informativni pregled usluga i naknada u pisanoj formi ili elektronskom obliku, bez naknade.
(2) Informativni pregled usluga i naknada jeste dokument koji sadrži spisak usluga sa liste najreprezentativnijih usluga koje ovlašćena organizacija pruža i podatke o pojedinačnoj naknadi za svaku takvu uslugu, te sadrži izjavu da su detaljne predugovorne i ugovorne informacije o svim uslugama navedene u dokumentima koji se uručuju u pregovaračkoj fazi.
(3) Svaka usluga iz informativnog pregleda usluga obavezno je pojmovno utvrđena i definisana kao u listi najreprezentativnijih usluga, a moguća dodatna objašnjenja u svemu obavezno su jasna, nedvosmislena i razumljiva.
(4) Ovlašćena organizacija dužna je da obezbijedi da informativni pregled usluga i naknada u pisanoj formi bude lako dostupan u njenim prostorijama i na njenoj internet stranici, te da na zahtjev fizičkog lica dostavi ovaj pregled u elektronskom obliku, bez naknade.
(5) Ako ovlašćena organizacija uslugu vođenja platnog računa pruža u okviru paketa usluga, to jest zajedno sa drugom uslugom koja nije povezana sa platnim računom (dodatna usluga), dužna je da u informativnom pregledu posebno iskaže dodatnu uslugu i naknadu povezanu sa tom uslugom ponuđenom u paketu, ako se ona može kupiti odvojeno.
(6) Agencija donosi akt kojim detaljnije propisuje sadržaj i formu informativnog pregleda usluga i naknada.
Član 7v.
(1) Ovlašćena organizacija dužna je da fizičkom licu, bez naknade, dostavi ili na drugi način učini dostupnim izvještaj o svim naknadama za usluge povezane sa platnim računom, na ugovoreni način, najmanje jednom godišnje.
(2) Ovlašćena organizacija dužna je da izvještaj o naknadama iz stava 1. ovog člana, na izričit zahtjev fizičkog lica, učini dostupnim u pisanoj formi na ugovoreni način.
(3) Izvještaj o naknadama može biti izrađen i dostavljen kao samostalan dokument ili kao prilog izvoda platnog računa i sadrži najmanje sljedeće informacije:
a) pojedinačnu naknadu po svakoj usluzi i učestalost korišćenja svake usluge tokom izvještajnog perioda, a u slučaju da je više usluga obuhvaćeno paketom usluga, informacije o naknadi koja je naplaćena za cijeli paket, o tome koliko je puta naknada za paket naplaćena u izvještajnom periodu i eventualno o dodatnoj naknadi koja je naplaćena za uslugu koja prelazi obim obuhvaćen naknadom za paket,
b) ukupan iznos svih naknada naplaćenih tokom izvještajnog perioda za svaku uslugu, svaki pruženi paket usluga i usluge koje prelaze obim obuhvaćen naknadom za paket,
v) visinu kamatne stope na ugovoreno prekoračenje platnog računa, ako je ovlašćena organizacija pružala ovu uslugu u izvještajnom periodu, kao i ukupan iznos naplaćene kamate na ugovoreno prekoračenje u ovom periodu,
g) visinu pasivne kamatne stope, ako je ovlašćena organizacija u izvještajnom periodu pružala uslugu povezanu sa platnim računom na koju se primjenjuje ova stopa, kao i ukupan iznos kamate koju je ona u tom periodu platila,
d) ukupan iznos naknada naplaćenih za sve usluge povezane sa platnim računom pružene tokom izvještajnog perioda.
(4) Izvještaj o naplaćenim naknadama sačinjava se na način da:
a) ima naziv ʼIzvještaj o naknadamaʼ,
b) je napisan jasno, lako razumljivim riječima, te slovima lako čitljive veličine,
v) je tačan i da njegov sadržaj ne dovodi u zabludu,
g) je napisan na jednom od jezika koji su u službenoj upotrebi u Republici Srpskoj, kao i na bilo kojem drugom jeziku dogovorenom između fizičkog lica i ovlašćene organizacije,
d) sadrži naknade u konvertibilnim markama, a u drugoj valuti samo ako je to ugovoreno između ovlašćene organizacije i fizičkog lica, u skladu s propisima kojima se uređuje devizno poslovanje.
(5) Agencija donosi akt kojim propisuje izgled i sadržaj izvještaja o naknadama.
Član 7g.
(1) Agencija na svojoj internet stranici objavljuje uporedive podatke o naknadama koje ovlašćene organizacije naplaćuju od fizičkog lica za usluge navedene u listi najreprezentativnijih usluga.
(2) Ovlašćene organizacije dužne su na svojoj internet stranici obezbijediti vezu sa sadržajem na internet stranici Agencije.
(3) Agencija donosi akt kojim propisuje sadržaj, rokove i način dostavljanja i objavljivanja podataka koje ovlašćene organizacije dostavljaju Agenciji za potrebe izrade uporednog prikaza naknada najreprezentativnijih usluga, kao i postupak za prijavljivanje Agenciji netačnih informacija o objavljenim naknadama.“
Član 4.
Poslije člana 8. dodaju se novi čl. 8a, 8b, 8v, 8g. i 8d, koji glase:
„Član 8a.
(1) Fizičko lice koje ima prebivalište u Republici Srpskoj u skladu sa zakonom kojim se uređuje prebivalište građana, ako nema otvoren drugi platni račun, ima pravo da zahtijeva od ovlašćene organizacije otvaranje i korišćenje računa sa osnovnim uslugama (u daljem tekstu: osnovni platni račun).
(2) Osnovni platni račun je platni račun koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija u konvertibilnim markama i obuhvata:
a) usluge otvaranja, vođenja i zatvaranja tog platnog računa,
b) usluge koje omogućavaju uplatu novčanih sredstava od fizičkog lica na njegov platni račun i primanje uplata od trećih lica,
v) usluge koje omogućavaju isplatu gotovog novca sa platnog računa na šalterima ili bankomatima ovlašćene organizacije,
g) usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava, i to:
1) debit transferom,
2) korišćenjem platne kartice, uključujući plaćanje putem interneta, u slučaju kada je takva plaćanja moguće izvršiti platnom karticom koju ovlašćena organizacija izdaje fizičkom licu,
3) kredit transferom, uključujući trajni nalog, na odgovarajućim uređajima, šalterima ovlašćenih organizacija i korišćenjem interneta (npr. internet i mobilnog bankarstva).
(3) Ovlašćena organizacija je dužna da, na zahtjev fizičkog lica, u roku od deset radnih dana od dana prijema potpunog zahtjeva otvori osnovni platni račun ili da u istom roku zahtjev odbije.
(4) Ovlašćena organizacija je ovlašćena da provjeri da li fizičko lice ima otvoren platni račun kod druge ovlašćene organizacije ili da o nepostojanju platnog računa pribavi pismenu izjavu od podnosioca zahtjeva.
(5) Otvaranje i korišćenje osnovnog platnog računa ovlašćena organizacija ne može ograničiti ili usloviti ugovaranjem i korišćenjem drugih usluga koje ona pruža.
(6) Podaci koje ovlašćene organizacije prikupljaju i razmjenjuju u postupku provjere osnovanosti zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa mogu se pribavljati i koristiti samo ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak za provjeru i njihovo korišćenje u svrhu otvaranja osnovnog platnog računa, u skladu sa odredbama ovog zakona i propisima kojima se uređuje zaštita ličnih podataka.
Član 8b.
(1) Ovlašćena organizacija dužna je da odbije zahtjev za otvaranje osnovnog platnog računa ako bi otvaranje takvog platnog računa imalo za posljedicu kršenje, odnosno povredu propisa kojima se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti i dužna je da postupa u skladu sa tim propisima.
(2) Ovlašćena organizacija odbija zahtjev za otvaranje osnovnog platnog računa ako fizičko lice već ima otvoren platni račun kod drugih ovlašćenih organizacija, osim ako lice dostavi pismenu izjavu i obavještenje druge ovlašćene organizacije da će platni račun biti zatvoren nakon otvaranja osnovnog platnog računa.
(3) Ovlašćena organizacija je ovlašćena da odbije zahtjev fizičkog lica za otvaranje osnovnog platnog računa ako to lice u postupku provjere osnovanosti zahtjeva odbije dati pismeni pristanak za provjeru i korišćenje neophodnih podataka.
(4) Ovlašćena organizacija dužna je da u slučaju odbijanja zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa fizičkom licu, bez odgađanja, pismenim putem i bez naknade dostavi obavještenje o odbijanju i razlozima odbijanja, osim ako bi takvo obavještavanje bilo suprotno ciljevima javne bezbjednosti, propisima o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti, kao i drugim propisima iz srodnih oblasti.
(5) Ovlašćena organizacija dužna je da u slučaju odbijanja zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa fizičkom licu dostavi informacije o pravu na prigovor ovlašćenoj organizaciji, kao i o mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije u vezi sa otvaranjem osnovnog platnog računa, a u skladu sa propisima kojima se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.
Član 8v.
(1) Ovlašćene organizacije pružaju usluge osnovnog platnog računa besplatno ili uz razumnu naknadu uzimajući u obzir njene stvarne troškove.
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, naknada za usluge osnovnog platnog računa za fizička lica koja su socijalno osjetljive kategorije korisnika finansijskih usluga ne može biti veća od 0,15% prosječne mjesečne neto plate isplaćene u Republici Srpskoj, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, za prethodnu kalendarsku godinu.
(3) U smislu ovog zakona, fizička lica koja su socijalno osjetljive kategorije korisnika finansijskih usluga su korisnici penzije koja je jednaka ili niža od iznosa najniže penzije određene za 40 godina penzijskog staža i više, u skladu sa zakonom kojim se uređuje penzijsko i invalidsko osiguranje, te korisnici prava u skladu sa zakonima kojima se uređuju socijalna zaštita, studentski standard, posredovanje u zapošljavanju i prava za vrijeme nezaposlenosti, kao i druga slična prava (novčana pomoć, dodatak za pomoć i njegu drugog lica, lična invalidnina, studentska stipendija, novčana naknada za nezaposleno lice i slično).
(4) Naknada po osnovu usluge osnovnog platnog računa obuhvata:
a) sve usluge osnovnog platnog računa iz člana 8a. stav 2. ovog zakona koje nisu usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest usluge prenosa novčanih sredstava,
b) usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava upotrebom debitne platne kartice koja je vezana za osnovni platni račun u unutrašnjem platnom prometu,
v) sedam usluga izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava mjesečno u pojedinačnom iznosu do 100 KM, koje ovlašćena organizacija inače naplaćuje fizičkim licima u skladu sa svojom poslovnom politikom i tarifom, a što ne uključuje plaćanja ovlašćenoj organizaciji po osnovu korišćenja njenih drugih usluga.
(5) Za izvršenje platnih transakcija koje nisu obuhvaćene stavom 4. ovog člana ovlašćene organizacije naplaćuju naknade u skladu sa ugovorom i odgovarajućom tarifom ovlašćene organizacije, a koje ne mogu biti veće od onih koje one uobičajeno naplaćuju za izvršavanje takvih platnih transakcija.
(6) Izuzetno, u slučaju posebnih okolnosti od značaja za dostupnost osnovnog platnog računa korisnicima finansijskih usluga, Agencija može utvrditi najviši iznos naknade za vođenje osnovnog platnog računa korisnicima koji nisu lica iz stava 2. ovog člana, uzimajući u obzir prosječnu neto platu isplaćenu u Republici Srpskoj prema podacima Republičkog zavoda za statistiku i prosječne troškove koje ovlašćene organizacije naplaćuju po osnovu ove usluge.
Član 8g.
(1) Agencija objavljuje informacije o dostupnosti osnovnog platnog računa, o naknadama u vezi sa tim platnim računom, uslovima i načinu ostvarivanja prava na osnovni platni račun, kao i o pravu na prigovor i mogućnosti zaštite prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije, u skladu sa propisima.
(2) Ovlašćena organizacija dužna je fizičkom licu, bez naknade, pružiti informacije i objašnjenja o uslugama koje nudi u okviru osnovnog platnog računa, uslovima korišćenja tih usluga i naknadama u vezi sa osnovnim platnim računom.
(3) Ovlašćena organizacija dužna je informacije iz stava 2. ovog člana dati na način da fizičkom licu bude jasno da ugovaranje dodatnih usluga nije uslov za otvaranje i korišćenje osnovnog platnog računa.
Član 8d.
(1) Ovlašćena organizacija može jednostrano raskinuti ugovor o osnovnom platnom računu ako je ispunjen najmanje jedan od sljedećih uslova:
a) osnovni platni račun je korišćen u nezakonite svrhe,
b) na osnovnom platnom računu fizičkog lica nije izvršena nijedna platna transakcija duže od 24 uzastopna mjeseca,
v) fizičko lice je pravo na osnovni platni račun ostvarilo na osnovu neistinitih informacija,
g) fizičko lice je naknadno otvorilo drugi platni račun pomoću kojeg može vršiti plaćanje i koji mu omogućava da koristi usluge ovlašćene organizacije u skladu sa propisom o unutrašnjem platnom prometu,
d) fizičko lice više nema prebivalište u Republici Srpskoj.
(2) Ako ovlašćena organizacija namjerava raskinuti ugovor o osnovnom platnom računu zbog ispunjenosti jednog ili više uslova iz stava 1. t. b), g) i d) ovog člana, dužna je fizičkom licu bez naknade, u pisanoj formi ili elektronskom obliku, dostaviti obavještenje o razlozima za taj raskid i pozvati ga da taj razlog otkloni u roku od najmanje dva mjeseca, osim ako je to obavještavanje zabranjeno propisima.
(3) Ako fizičko lice ne otkloni razlog raskida i to ne dokaže u roku iz stava 2. ovog člana, ugovor o osnovnom platnom računu raskida se istekom tog roka.
(4) Ako ovlašćena organizacija raskine ugovor o osnovnom platnom računu zbog ispunjenosti jednog ili oba uslova iz stava 1. t. a) i v) ovog člana, raskid tog ugovora proizvodi pravna dejstva u trenutku dostave obavještenja o raskidu fizičkom licu.
(5) Obavještenje o raskidu ugovora iz stava 4. ovog člana dostavlja se bez naknade. https://www.anwalt-derbeste.de
(6) Ovlašćena organizacija dužna je da u obavještenju o raskidu ugovora o osnovnom platnom računu posebno naznači uputstvo o pravu fizičkog lica na prigovor i mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije, u skladu sa propisima.
(7) Na pitanja raskida ugovora o osnovnom platnom računu koja nisu uređena ovim zakonom primjenjuju se odredbe zakona o obligacionim odnosima.
(8) Odredbe stava 1. t. a) i v) i stava 7. ovog člana shodno se primjenjuju i na jednostrani raskid ostalih ugovora o platnom računu koji su zaključeni sa fizičkim licem.“
Član 5.
U članu 12. u stavu 1. tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se riječi: „osim učesnika – fizičkog lica koji ima otvoren osnovni platni račun.“.
Član 6.
U članu 15a. u stavu 3. u tački z) riječ: „i“ briše se i dodaje se zapeta, a u tački i) tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se nove t. j) i k), koje glase:
„j) status računa (račun sa ili bez evidentiranih, a neizmirenih naloga za prinudnu naplatu),
k) oznaku za osnovni platni račun.“
Član 7.
U članu 15v. u stavu 2. u tački e) tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se nove t. ž) i z), koje glase:
„ž) za potrebe ovlašćenih organizacija radi otvaranja osnovnog platnog računa, ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak,
z) za potrebe ovlašćenih organizacija u postupku otvaranja platnog računa fizičkom licu radi provjere statusa njegovih drugih računa, ako je podnosilac zahtjeva na koje se ovi podaci odnose prethodno dao pismeni pristanak.“
Poslije stava 6. dodaje se novi stav 7, koji glasi:
„(7) U postupanju po zahtjevu ovlašćene organizacije iz stava 2. t. ž) i z) ovog člana, APIF je ovlašćen da obezbijedi ovlašćenoj organizaciji samo informaciju o postojanju platnog računa, odnosno informaciju o postojanju platnog računa na kojem su evidentirani i neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu iz evidencije registra računa fizičkog lica, isključujući informacije o ovlašćenim organizacijama kod kojih su platni računi otvoreni i brojevima tih računa.“
Član 8.
Poslije člana 15d. dodaju se novi čl. 15đ, 15e, 15ž. i 15z, koji glase:
„Član 15đ.
(1) APIF uspostavlja i vodi Registar sefova fizičkih lica i Registar sefova poslovnih subjekata koje ovlašćene organizacije stavljaju na upotrebu korisnicima sefa.
(2) Registri iz stava 1. ovog člana ne sadrže podatke o sadržini sefova.
(3) Ovlašćene organizacije koje fizičkim licima i poslovnim subjektima stavljaju na upotrebu sefove, dužne su da redovno dostavljaju APIF-u podatke koje sadrže registri iz stava 1. ovog člana i odgovorne su za njihovu tačnost.
Član 15e.
Registar sefova fizičkih lica je elektronska baza podataka koja sadrži sljedeće podatke o korisnicima sefova:
a) ime i prezime korisnika sefa,
b) jedinstveni matični broj korisnika sefa rezidenta,
v) odgovarajuću identifikacionu oznaku za strano fizičko lice (broj identifikacionog dokumenta, zemlja izdavalac tog dokumenta, datum rođenja i slično) i jedinstveni identifikacioni broj stranog fizičkog lica dodijeljen u skladu sa propisima kojima se uređuje registracija poreskih obveznika,
g) adresu prebivališta korisnika sefa rezidenta i adresu boravišta, ako posjeduje,
d) adresu boravišta u Republici Srpskoj ili Bosni i Hercegovini za korisnika sefa koji je strano fizičko lice i adresu prebivališta u zemlji domicila,
đ) podatke iz t. a) do d) ovog stava o licima koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika,
e) datum zaključenja i prestanka ugovora o sefu, kao i period na koji je taj ugovor zaključen.
Član 15ž.
Registar sefova poslovnih subjekata je elektronska baza podataka koja sadrži sljedeće podatke o korisnicima sefova:
a) poslovno ime, odnosno naziv ili skraćeno poslovno ime korisnika sefa,
b) adresu sjedišta korisnika sefa, a za korisnika koji je strano pravno lice i naziv zemlje domicila,
v) matični broj i jedinstveni identifikacioni broj korisnika sefa,
g) ime i prezime lica koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika,
d) jedinstveni matični broj lica koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika, odnosno drugu odgovarajuću identifikacionu oznaku za strano lice (broj identifikacionog dokumenta, zemlja izdavalac tog dokumenta, datum rođenja i slično),
đ) datum zaključenja i prestanka ugovora o sefu, kao i period na koji je taj ugovor zaključen,
e) druge neophodne podatke koje propiše APIF.
Član 15z.
(1) Podaci iz registara sefova nisu javno dostupni i na njih se primjenjuju propisi kojima se uređuju poslovna tajna i zaštita ličnih podataka.
(2) APIF je ovlašćen da, na osnovu podnesenog zahtjeva u pisanoj formi ili elektronskom obliku, podatke iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata dostavi, odnosno omogući pristup tim podacima:
a) ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak,
b) na osnovu odluke ili zahtjeva suda,
v) za potrebe ministarstva nadležnog za unutrašnje poslove, organa nadležnog za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije i organa nadležnog za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti, u skladu sa propisima,
g) u vezi sa postupkom izvršenja ili obezbjeđenja na imovini korisnika sefa, na osnovu zahtjeva suda ili drugog nadležnog organa.
(3) Na obaveze APIF-a u pogledu prikupljanja, obrade i zaštite podataka iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata primjenjuju se odredbe ovog zakona koje uređuju Registar računa fizičkih lica.
(4) APIF donosi uputstvo kojim propisuje način vođenja Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata, način dostavljanja podataka, kao i davanja i korišćenja podataka iz ovih registara.
(5) Ministar finansija daje prethodnu saglasnost na uputstvo APIF-a iz stava 4. ovog člana.“
Član 9.
U članu 38. u stavu 3. poslije riječi: „blokirani,“ dodaju se riječi: „kao i fizičkim licima na čijim računima postoje evidentirani, a neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu,“.
Poslije stava 3. dodaju se novi st. 4. i 5, koji glase:
„(4) Ovlašćene organizacije ne mogu zatvoriti račun fizičkog lica na čijem računu postoje evidentirani, a neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu.
(5) Zabranjeno je ovlašćenim organizacijama da učesnicima obračunavaju i naplaćuju naknadu po osnovu davanja ili vođenja referentne oznake ili drugog podatka koji omogućava identifikaciju pojedinačne platne transakcije (poziv na broj, broj partije i drugo).“
Član 10.
U članu 48. u stavu 1. u tački k) poslije riječi: „subjektu“ dodaju se riječi: „i fizičkom licu“.
U stavu 1. u tački l) poslije riječi: „zakona“ riječ: „i“ briše se i dodaje se zapeta, a u tački lj) poslije riječi: „zakona“ tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se nove t. m) i n), koje glase:
„m) fizičkom licu zatvori račune suprotno članu 38. stav 4. ovog zakona,
n) ne postupi u skladu sa članom 38. stav 5. ovog zakona.“
Član 11.
Poslije člana 49v. dodaju se novi čl. 49g, 49d, 49đ. i 49e, koji glase:
„Član 49g.
(1) Novčanom kaznom od 10.000 KM do 40.000 KM kazniće se za prekršaj ovlašćena organizacija, ako:
a) fizičkom licu ne dostavi informativni pregled usluga i naknada u skladu sa članom 7b. stav 1. ovog zakona,
b) fizičkom licu ne učini dostupnim informativni pregled usluga i naknada u skladu sa članom 7b. stav 4. ovog zakona,
v) fizičkom licu ne dostavi, najmanje jednom godišnje i bez naknade, izvještaj o naplaćenim naknadama u skladu sa članom 7v. stav 1. ovog zakona,
g) na zahtjev fizičkog lica ne dostavi izvještaj o naplaćenim naknadama u skladu sa članom 7v. stav 2. ovog zakona,
d) izvještaj o naknadama nije sastavljen u skladu sa članom 7v. st. 3. i 4. ovog zakona,
đ) na svojoj internet stranici ne obezbijedi vezu sa sadržajem na internet stranici Agencije, u skladu sa članom 7g. stav 2. ovog zakona,
e) na zahtjev fizičkog lica iz člana 8a. stav 1. ovog zakona ne omogući otvaranje i korišćenje osnovnog računa i ne postupi u skladu sa čl. 8a. i 8b. ovog zakona,
ž) naknade u vezi sa osnovnim računom naplaćuje više nego što je propisano u skladu sa članom 8v. ovog zakona,
z) uslovljava otvaranje i korišćenje osnovnog računa ugovaranjem dodatnih usluga u skladu sa članom 8g. stav 3. ovog zakona,
i) jednostrano raskine ugovor o osnovnom računu suprotno članu 8d. stav 1. ovog zakona,
j) jednostrano raskine ugovor o platnom računu koji je zaključen sa fizičkim licem suprotno članu 8d. stav 8. ovog zakona,
k) obavještenje o raskidu ugovora o osnovnom računu ne dostavi fizičkom licu u skladu sa članom 8d. stav 2. ovog zakona,
l) obavještenje o raskidu ugovora o osnovnom računu ne sadrži uputstvo o pravu fizičkog lica na prigovor i mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije u skladu sa članom 8d. stav 6. ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u ovlašćenoj organizaciji, novčanom kaznom u iznosu od 2.500 KM do 10.000 KM.
Član 49d.
(1) Novčanom kaznom od 5.000 KM do 20.000 KM kazniće se za prekršaj ovlašćena organizacija, ako:
a) pri prikupljanju i obradi podataka o fizičkim licima ne postupa u skladu sa članom 15đ. stav 2. ovog zakona,
b) ne dostavlja podatke u Registar sefova fizičkih lica i Registar sefova poslovnih subjekata u skladu sa članom 15đ. stav 3. ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice u ovlašćenoj organizaciji, novčanom kaznom od 1.000 KM do 4.000 KM.
Član 49đ.
(1) Novčanom kaznom od 10.000 KM do 40.000 KM kazniće se za prekršaj APIF, ako:
a) ne uspostavi i ne vodi Registar sefova fizičkih lica i Registar sefova poslovnih subjekata skladu sa članom 15đ. ovog zakona,
b) postupa i dostavlja podatke iz Registra sefova fizičkih lica suprotno članu 15z. stav 2. ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice u APIF-u, novčanom kaznom od 2.500 KM do 10.000 KM.
Član 49e.
(1) Novčanom kaznom od 5.000 KM do 20.000 KM kazniće se subjekat iz člana 15z. stav 2. ovog zakona ako podatke dobijene iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata koristi suprotno odredbama ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice u subjektu, novčanom kaznom od 1.000 KM do 4.000 KM.“
Član 12.
Poslije člana 54b. dodaju se novi čl. 54v, 54g. i 54d, koji glase:
„Član 54v.
APIF će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti uputstvo kojim propisuje način vođenja registara sefova fizičkih lica i poslovnih subjekata, način dostavljanja podataka, kao i davanja i korišćenja podataka iz ovih registara.
Član 54g.
Ovlašćene organizacije dužne su da APIF-u dostave podatke o sefovima fizičkih lica i poslovnih subjekata, otvorenim prije donošenja ovog zakona, najkasnije u roku od tri mjeseca od dana donošenja uputstva iz člana 15z. ovog zakona.
Član 54d.
(1) Agencija će donijeti podzakonske propise vezane za najreprezentativnije usluge povezane sa platnim računima i izvještaje o naknadama za usluge povezane sa platnim računom predviđene ovim zakonom u roku od četiri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(2) Do donošenja propisa iz stava 1. ovog člana primjenjuju se podzakonski propisi koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, a koji nisu sa njim u suprotnosti.
(3) Ovlašćene organizacije dužne su da svoje poslovanje, organizaciju i opšte akte usklade sa propisima Agencije u roku od četiri mjeseca od dana donošenja propisa Agencije iz stava 1. ovog člana.“
Član 13.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
Broj: 02/1-021-410/22 POTPREDSJEDNIK
Datum: 14. aprila 2022. godine NARODNE SKUPŠTINE
Denis Šulić
Član 1.
U Zakonu o unutrašnjem platnom prometu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 52/12, 92/12 i 58/19) u članu 2. poslije stava 2. dodaju se novi st. 3, 4, 5. i 6, koji glase:
„(3) Elektronski novac označava elektronski (uključujući magnetno) pohranjenu novčanu vrijednost koja čini novčano potraživanje prema izdavaocu tog novca, a izdata je nakon prijema novčanih sredstava radi izvršavanja platnih transakcija i prihvata je fizičko ili pravno lice koje nije izdavalac tog novca, u skladu sa propisom kojim se uređuju elektronski novac, izdavaoci elektronskog novca i nadzor nad njima u Republici Srpskoj, pri čemu elektronski novac ne uključuje digitalni zapis valute koju nije izdala i za čiju vrijednost ne garantuje centralna banka, niti drugi organ javnog sektora i koja nema pravni status novca ili valute.
(4) Naknade koje ovlašćene organizacije naplaćuju, u smislu ovog zakona, označavaju sve provizije i druge troškove učinjene u vezi sa uslugama koje su povezane sa platnim računom, koje fizička lica plaćaju ovlašćenoj organizaciji.
(5) Račun za obavljanje platnog prometa (platni račun) je račun koji se koristi za plaćanje u skladu sa ovim zakonom.
(6) Učesnik – fizičko lice je lice koje je korisnik usluga koje su povezane sa platnim računom, a koje zaključuje ugovore o platnim uslugama u svrhe koje nisu namijenjene njegovoj poslovnoj ili drugoj komercijalnoj djelatnosti.“
Dosadašnji stav 3. postaje stav 7.
Član 2.
Poslije člana 3. dodaje se novi član 3a, koji glasi:
„Član 3a.
Odredbe ovog zakona ne primjenjuju se na:
a) transport i prenos gotovog novca, kao i na njegovo prikupljanje, obradu i isporuku, koje vrše subjekti koji su registrovani i imaju odobrenje za obavljanje poslova obezbjeđenja lica i imovine u skladu sa posebnim propisima,
b) usluge kod kojih poslovni subjekat (primalac plaćanja), odmah nakon izvršenja platne transakcije, fizičkom licu (platiocu) daje gotov novac kao dio platne transakcije koja se odnosi na plaćanje robe ili usluge, a na izričit zahtjev fizičkog lica dat neposredno prije izvršenja te platne transakcije (usluga plaćanja sa povratom gotovine),
v) platne transakcije zasnovane na vaučeru ili drugoj potvrdi koja njenom imaocu omogućava plaćanje robe ili usluga kod izdavaoca tog vaučera ili te potvrde, odnosno plaćanje kod drugog lica s kojim je ovaj izdavalac ugovorio prijem tog vaučera ili te potvrde kao način plaćanja robe ili usluga (npr. poklon-vaučeri, vaučeri za hranu i druge slične potvrde),
g) platne transakcije zasnovane na poštanskoj uputnici, u skladu sa zakonom kojim se uređuje pružanje poštanskih usluga,
d) platne transakcije koje se vrše na osnovu instrumenata kojima se plaća kupovina robe i usluga isključivo u prostorijama izdavaoca ovog instrumenta ili, u skladu sa ugovorom koji je zaključen s tim izdavaocem, kod ograničene mreže prodavaca robe i usluga ili za ograničen izbor robe i usluga,
đ) tehničke usluge kojima se podržava pružanje platnih usluga, uključujući obradu, čuvanje i zaštitu podataka, provjeru autentičnosti podataka i subjekata, pružanje usluga vezanih za informacionu tehnologiju i komunikacionu mrežu, obezbjeđivanje i održavanje terminala i uređaja koji se koriste za platne i druge slične usluge, ako pružalac navedenih usluga ni u jednom trenutku ne posjeduje novčana sredstva koja se prenose niti njima raspolaže,
e) platne transakcije koje se vrše putem telekomunikacionih, digitalnih ili informaciono-tehnoloških uređaja, pri čemu se kupljeni proizvodi ili usluge isporučuju i koriste putem tih uređaja, pod uslovom da telekomunikacioni, digitalni ili informaciono-tehnološki operater ne djeluje isključivo kao posrednik između učesnika i prodavca tog proizvoda ili pružaoca te usluge,
ž) elektronski novac pohranjen na instrumentima iz tačke d) ovog stava, odnosno koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija iz tačke e) ovog stava.“
Član 3.
Poslije člana 7. dodaju se novi čl. 7a, 7b, 7v. i 7g, koji glase:
„Član 7a.
(1) Lista najreprezentativnijih usluga sadrži utvrđene izraze za svaku pojedinačnu uslugu povezanu sa platnim računom i definiciju svake takve usluge, a te izraze i definicije je ovlašćena organizacija dužna da koristi u predugovornim i promotivnim informacijama, kao i u ugovorima koje zaključuje sa fizičkim licima.
(2) Agencija propisuje listu i utvrđuje standardno značenje najmanje deset, a najviše dvadeset najreprezentativnijih usluga povezanih sa platnim računom za koje fizička lica plaćaju naknade, a koje nudi najmanje jedna ovlašćena organizacija.
(3) Prilikom utvrđivanja liste najreprezentativnijih usluga, Agencija uzima u obzir usluge koje fizička lica najčešće koriste u vezi sa platnim računom, kao i usluge koje fizičko lice izlažu najvećem trošku.
(4) Agencija prema potrebi, a najmanje jednom u dvije godine, analizira i, po potrebi, ažurira listu najreprezentativnijih usluga i objavljuje ju na svojoj internet stranici.
Član 7b.
(1) Ovlašćena organizacija dužna je da u primjerenom roku prije zaključenja ugovora o uslugama platnog prometa, zajedno s drugim informacijama utvrđenim ovim i drugim zakonima, fizičkom licu na njegov zahtjev dostavi informativni pregled usluga i naknada u pisanoj formi ili elektronskom obliku, bez naknade.
(2) Informativni pregled usluga i naknada jeste dokument koji sadrži spisak usluga sa liste najreprezentativnijih usluga koje ovlašćena organizacija pruža i podatke o pojedinačnoj naknadi za svaku takvu uslugu, te sadrži izjavu da su detaljne predugovorne i ugovorne informacije o svim uslugama navedene u dokumentima koji se uručuju u pregovaračkoj fazi.
(3) Svaka usluga iz informativnog pregleda usluga obavezno je pojmovno utvrđena i definisana kao u listi najreprezentativnijih usluga, a moguća dodatna objašnjenja u svemu obavezno su jasna, nedvosmislena i razumljiva.
(4) Ovlašćena organizacija dužna je da obezbijedi da informativni pregled usluga i naknada u pisanoj formi bude lako dostupan u njenim prostorijama i na njenoj internet stranici, te da na zahtjev fizičkog lica dostavi ovaj pregled u elektronskom obliku, bez naknade.
(5) Ako ovlašćena organizacija uslugu vođenja platnog računa pruža u okviru paketa usluga, to jest zajedno sa drugom uslugom koja nije povezana sa platnim računom (dodatna usluga), dužna je da u informativnom pregledu posebno iskaže dodatnu uslugu i naknadu povezanu sa tom uslugom ponuđenom u paketu, ako se ona može kupiti odvojeno.
(6) Agencija donosi akt kojim detaljnije propisuje sadržaj i formu informativnog pregleda usluga i naknada.
Član 7v.
(1) Ovlašćena organizacija dužna je da fizičkom licu, bez naknade, dostavi ili na drugi način učini dostupnim izvještaj o svim naknadama za usluge povezane sa platnim računom, na ugovoreni način, najmanje jednom godišnje.
(2) Ovlašćena organizacija dužna je da izvještaj o naknadama iz stava 1. ovog člana, na izričit zahtjev fizičkog lica, učini dostupnim u pisanoj formi na ugovoreni način.
(3) Izvještaj o naknadama može biti izrađen i dostavljen kao samostalan dokument ili kao prilog izvoda platnog računa i sadrži najmanje sljedeće informacije:
a) pojedinačnu naknadu po svakoj usluzi i učestalost korišćenja svake usluge tokom izvještajnog perioda, a u slučaju da je više usluga obuhvaćeno paketom usluga, informacije o naknadi koja je naplaćena za cijeli paket, o tome koliko je puta naknada za paket naplaćena u izvještajnom periodu i eventualno o dodatnoj naknadi koja je naplaćena za uslugu koja prelazi obim obuhvaćen naknadom za paket,
b) ukupan iznos svih naknada naplaćenih tokom izvještajnog perioda za svaku uslugu, svaki pruženi paket usluga i usluge koje prelaze obim obuhvaćen naknadom za paket,
v) visinu kamatne stope na ugovoreno prekoračenje platnog računa, ako je ovlašćena organizacija pružala ovu uslugu u izvještajnom periodu, kao i ukupan iznos naplaćene kamate na ugovoreno prekoračenje u ovom periodu,
g) visinu pasivne kamatne stope, ako je ovlašćena organizacija u izvještajnom periodu pružala uslugu povezanu sa platnim računom na koju se primjenjuje ova stopa, kao i ukupan iznos kamate koju je ona u tom periodu platila,
d) ukupan iznos naknada naplaćenih za sve usluge povezane sa platnim računom pružene tokom izvještajnog perioda.
(4) Izvještaj o naplaćenim naknadama sačinjava se na način da:
a) ima naziv ʼIzvještaj o naknadamaʼ,
b) je napisan jasno, lako razumljivim riječima, te slovima lako čitljive veličine,
v) je tačan i da njegov sadržaj ne dovodi u zabludu,
g) je napisan na jednom od jezika koji su u službenoj upotrebi u Republici Srpskoj, kao i na bilo kojem drugom jeziku dogovorenom između fizičkog lica i ovlašćene organizacije,
d) sadrži naknade u konvertibilnim markama, a u drugoj valuti samo ako je to ugovoreno između ovlašćene organizacije i fizičkog lica, u skladu s propisima kojima se uređuje devizno poslovanje.
(5) Agencija donosi akt kojim propisuje izgled i sadržaj izvještaja o naknadama.
Član 7g.
(1) Agencija na svojoj internet stranici objavljuje uporedive podatke o naknadama koje ovlašćene organizacije naplaćuju od fizičkog lica za usluge navedene u listi najreprezentativnijih usluga.
(2) Ovlašćene organizacije dužne su na svojoj internet stranici obezbijediti vezu sa sadržajem na internet stranici Agencije.
(3) Agencija donosi akt kojim propisuje sadržaj, rokove i način dostavljanja i objavljivanja podataka koje ovlašćene organizacije dostavljaju Agenciji za potrebe izrade uporednog prikaza naknada najreprezentativnijih usluga, kao i postupak za prijavljivanje Agenciji netačnih informacija o objavljenim naknadama.“
Član 4.
Poslije člana 8. dodaju se novi čl. 8a, 8b, 8v, 8g. i 8d, koji glase:
„Član 8a.
(1) Fizičko lice koje ima prebivalište u Republici Srpskoj u skladu sa zakonom kojim se uređuje prebivalište građana, ako nema otvoren drugi platni račun, ima pravo da zahtijeva od ovlašćene organizacije otvaranje i korišćenje računa sa osnovnim uslugama (u daljem tekstu: osnovni platni račun).
(2) Osnovni platni račun je platni račun koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija u konvertibilnim markama i obuhvata:
a) usluge otvaranja, vođenja i zatvaranja tog platnog računa,
b) usluge koje omogućavaju uplatu novčanih sredstava od fizičkog lica na njegov platni račun i primanje uplata od trećih lica,
v) usluge koje omogućavaju isplatu gotovog novca sa platnog računa na šalterima ili bankomatima ovlašćene organizacije,
g) usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava, i to:
1) debit transferom,
2) korišćenjem platne kartice, uključujući plaćanje putem interneta, u slučaju kada je takva plaćanja moguće izvršiti platnom karticom koju ovlašćena organizacija izdaje fizičkom licu,
3) kredit transferom, uključujući trajni nalog, na odgovarajućim uređajima, šalterima ovlašćenih organizacija i korišćenjem interneta (npr. internet i mobilnog bankarstva).
(3) Ovlašćena organizacija je dužna da, na zahtjev fizičkog lica, u roku od deset radnih dana od dana prijema potpunog zahtjeva otvori osnovni platni račun ili da u istom roku zahtjev odbije.
(4) Ovlašćena organizacija je ovlašćena da provjeri da li fizičko lice ima otvoren platni račun kod druge ovlašćene organizacije ili da o nepostojanju platnog računa pribavi pismenu izjavu od podnosioca zahtjeva.
(5) Otvaranje i korišćenje osnovnog platnog računa ovlašćena organizacija ne može ograničiti ili usloviti ugovaranjem i korišćenjem drugih usluga koje ona pruža.
(6) Podaci koje ovlašćene organizacije prikupljaju i razmjenjuju u postupku provjere osnovanosti zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa mogu se pribavljati i koristiti samo ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak za provjeru i njihovo korišćenje u svrhu otvaranja osnovnog platnog računa, u skladu sa odredbama ovog zakona i propisima kojima se uređuje zaštita ličnih podataka.
Član 8b.
(1) Ovlašćena organizacija dužna je da odbije zahtjev za otvaranje osnovnog platnog računa ako bi otvaranje takvog platnog računa imalo za posljedicu kršenje, odnosno povredu propisa kojima se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti i dužna je da postupa u skladu sa tim propisima.
(2) Ovlašćena organizacija odbija zahtjev za otvaranje osnovnog platnog računa ako fizičko lice već ima otvoren platni račun kod drugih ovlašćenih organizacija, osim ako lice dostavi pismenu izjavu i obavještenje druge ovlašćene organizacije da će platni račun biti zatvoren nakon otvaranja osnovnog platnog računa.
(3) Ovlašćena organizacija je ovlašćena da odbije zahtjev fizičkog lica za otvaranje osnovnog platnog računa ako to lice u postupku provjere osnovanosti zahtjeva odbije dati pismeni pristanak za provjeru i korišćenje neophodnih podataka.
(4) Ovlašćena organizacija dužna je da u slučaju odbijanja zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa fizičkom licu, bez odgađanja, pismenim putem i bez naknade dostavi obavještenje o odbijanju i razlozima odbijanja, osim ako bi takvo obavještavanje bilo suprotno ciljevima javne bezbjednosti, propisima o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti, kao i drugim propisima iz srodnih oblasti.
(5) Ovlašćena organizacija dužna je da u slučaju odbijanja zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa fizičkom licu dostavi informacije o pravu na prigovor ovlašćenoj organizaciji, kao i o mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije u vezi sa otvaranjem osnovnog platnog računa, a u skladu sa propisima kojima se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.
Član 8v.
(1) Ovlašćene organizacije pružaju usluge osnovnog platnog računa besplatno ili uz razumnu naknadu uzimajući u obzir njene stvarne troškove.
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, naknada za usluge osnovnog platnog računa za fizička lica koja su socijalno osjetljive kategorije korisnika finansijskih usluga ne može biti veća od 0,15% prosječne mjesečne neto plate isplaćene u Republici Srpskoj, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, za prethodnu kalendarsku godinu.
(3) U smislu ovog zakona, fizička lica koja su socijalno osjetljive kategorije korisnika finansijskih usluga su korisnici penzije koja je jednaka ili niža od iznosa najniže penzije određene za 40 godina penzijskog staža i više, u skladu sa zakonom kojim se uređuje penzijsko i invalidsko osiguranje, te korisnici prava u skladu sa zakonima kojima se uređuju socijalna zaštita, studentski standard, posredovanje u zapošljavanju i prava za vrijeme nezaposlenosti, kao i druga slična prava (novčana pomoć, dodatak za pomoć i njegu drugog lica, lična invalidnina, studentska stipendija, novčana naknada za nezaposleno lice i slično).
(4) Naknada po osnovu usluge osnovnog platnog računa obuhvata:
a) sve usluge osnovnog platnog računa iz člana 8a. stav 2. ovog zakona koje nisu usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest usluge prenosa novčanih sredstava,
b) usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava upotrebom debitne platne kartice koja je vezana za osnovni platni račun u unutrašnjem platnom prometu,
v) sedam usluga izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava mjesečno u pojedinačnom iznosu do 100 KM, koje ovlašćena organizacija inače naplaćuje fizičkim licima u skladu sa svojom poslovnom politikom i tarifom, a što ne uključuje plaćanja ovlašćenoj organizaciji po osnovu korišćenja njenih drugih usluga.
(5) Za izvršenje platnih transakcija koje nisu obuhvaćene stavom 4. ovog člana ovlašćene organizacije naplaćuju naknade u skladu sa ugovorom i odgovarajućom tarifom ovlašćene organizacije, a koje ne mogu biti veće od onih koje one uobičajeno naplaćuju za izvršavanje takvih platnih transakcija.
(6) Izuzetno, u slučaju posebnih okolnosti od značaja za dostupnost osnovnog platnog računa korisnicima finansijskih usluga, Agencija može utvrditi najviši iznos naknade za vođenje osnovnog platnog računa korisnicima koji nisu lica iz stava 2. ovog člana, uzimajući u obzir prosječnu neto platu isplaćenu u Republici Srpskoj prema podacima Republičkog zavoda za statistiku i prosječne troškove koje ovlašćene organizacije naplaćuju po osnovu ove usluge.
Član 8g.
(1) Agencija objavljuje informacije o dostupnosti osnovnog platnog računa, o naknadama u vezi sa tim platnim računom, uslovima i načinu ostvarivanja prava na osnovni platni račun, kao i o pravu na prigovor i mogućnosti zaštite prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije, u skladu sa propisima.
(2) Ovlašćena organizacija dužna je fizičkom licu, bez naknade, pružiti informacije i objašnjenja o uslugama koje nudi u okviru osnovnog platnog računa, uslovima korišćenja tih usluga i naknadama u vezi sa osnovnim platnim računom.
(3) Ovlašćena organizacija dužna je informacije iz stava 2. ovog člana dati na način da fizičkom licu bude jasno da ugovaranje dodatnih usluga nije uslov za otvaranje i korišćenje osnovnog platnog računa.
Član 8d.
(1) Ovlašćena organizacija može jednostrano raskinuti ugovor o osnovnom platnom računu ako je ispunjen najmanje jedan od sljedećih uslova:
a) osnovni platni račun je korišćen u nezakonite svrhe,
b) na osnovnom platnom računu fizičkog lica nije izvršena nijedna platna transakcija duže od 24 uzastopna mjeseca,
v) fizičko lice je pravo na osnovni platni račun ostvarilo na osnovu neistinitih informacija,
g) fizičko lice je naknadno otvorilo drugi platni račun pomoću kojeg može vršiti plaćanje i koji mu omogućava da koristi usluge ovlašćene organizacije u skladu sa propisom o unutrašnjem platnom prometu,
d) fizičko lice više nema prebivalište u Republici Srpskoj.
(2) Ako ovlašćena organizacija namjerava raskinuti ugovor o osnovnom platnom računu zbog ispunjenosti jednog ili više uslova iz stava 1. t. b), g) i d) ovog člana, dužna je fizičkom licu bez naknade, u pisanoj formi ili elektronskom obliku, dostaviti obavještenje o razlozima za taj raskid i pozvati ga da taj razlog otkloni u roku od najmanje dva mjeseca, osim ako je to obavještavanje zabranjeno propisima.
(3) Ako fizičko lice ne otkloni razlog raskida i to ne dokaže u roku iz stava 2. ovog člana, ugovor o osnovnom platnom računu raskida se istekom tog roka.
(4) Ako ovlašćena organizacija raskine ugovor o osnovnom platnom računu zbog ispunjenosti jednog ili oba uslova iz stava 1. t. a) i v) ovog člana, raskid tog ugovora proizvodi pravna dejstva u trenutku dostave obavještenja o raskidu fizičkom licu.
(5) Obavještenje o raskidu ugovora iz stava 4. ovog člana dostavlja se bez naknade. https://www.anwalt-derbeste.de
(6) Ovlašćena organizacija dužna je da u obavještenju o raskidu ugovora o osnovnom platnom računu posebno naznači uputstvo o pravu fizičkog lica na prigovor i mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije, u skladu sa propisima.
(7) Na pitanja raskida ugovora o osnovnom platnom računu koja nisu uređena ovim zakonom primjenjuju se odredbe zakona o obligacionim odnosima.
(8) Odredbe stava 1. t. a) i v) i stava 7. ovog člana shodno se primjenjuju i na jednostrani raskid ostalih ugovora o platnom računu koji su zaključeni sa fizičkim licem.“
Član 5.
U članu 12. u stavu 1. tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se riječi: „osim učesnika – fizičkog lica koji ima otvoren osnovni platni račun.“.
Član 6.
U članu 15a. u stavu 3. u tački z) riječ: „i“ briše se i dodaje se zapeta, a u tački i) tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se nove t. j) i k), koje glase:
„j) status računa (račun sa ili bez evidentiranih, a neizmirenih naloga za prinudnu naplatu),
k) oznaku za osnovni platni račun.“
Član 7.
U članu 15v. u stavu 2. u tački e) tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se nove t. ž) i z), koje glase:
„ž) za potrebe ovlašćenih organizacija radi otvaranja osnovnog platnog računa, ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak,
z) za potrebe ovlašćenih organizacija u postupku otvaranja platnog računa fizičkom licu radi provjere statusa njegovih drugih računa, ako je podnosilac zahtjeva na koje se ovi podaci odnose prethodno dao pismeni pristanak.“
Poslije stava 6. dodaje se novi stav 7, koji glasi:
„(7) U postupanju po zahtjevu ovlašćene organizacije iz stava 2. t. ž) i z) ovog člana, APIF je ovlašćen da obezbijedi ovlašćenoj organizaciji samo informaciju o postojanju platnog računa, odnosno informaciju o postojanju platnog računa na kojem su evidentirani i neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu iz evidencije registra računa fizičkog lica, isključujući informacije o ovlašćenim organizacijama kod kojih su platni računi otvoreni i brojevima tih računa.“
Član 8.
Poslije člana 15d. dodaju se novi čl. 15đ, 15e, 15ž. i 15z, koji glase:
„Član 15đ.
(1) APIF uspostavlja i vodi Registar sefova fizičkih lica i Registar sefova poslovnih subjekata koje ovlašćene organizacije stavljaju na upotrebu korisnicima sefa.
(2) Registri iz stava 1. ovog člana ne sadrže podatke o sadržini sefova.
(3) Ovlašćene organizacije koje fizičkim licima i poslovnim subjektima stavljaju na upotrebu sefove, dužne su da redovno dostavljaju APIF-u podatke koje sadrže registri iz stava 1. ovog člana i odgovorne su za njihovu tačnost.
Član 15e.
Registar sefova fizičkih lica je elektronska baza podataka koja sadrži sljedeće podatke o korisnicima sefova:
a) ime i prezime korisnika sefa,
b) jedinstveni matični broj korisnika sefa rezidenta,
v) odgovarajuću identifikacionu oznaku za strano fizičko lice (broj identifikacionog dokumenta, zemlja izdavalac tog dokumenta, datum rođenja i slično) i jedinstveni identifikacioni broj stranog fizičkog lica dodijeljen u skladu sa propisima kojima se uređuje registracija poreskih obveznika,
g) adresu prebivališta korisnika sefa rezidenta i adresu boravišta, ako posjeduje,
d) adresu boravišta u Republici Srpskoj ili Bosni i Hercegovini za korisnika sefa koji je strano fizičko lice i adresu prebivališta u zemlji domicila,
đ) podatke iz t. a) do d) ovog stava o licima koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika,
e) datum zaključenja i prestanka ugovora o sefu, kao i period na koji je taj ugovor zaključen.
Član 15ž.
Registar sefova poslovnih subjekata je elektronska baza podataka koja sadrži sljedeće podatke o korisnicima sefova:
a) poslovno ime, odnosno naziv ili skraćeno poslovno ime korisnika sefa,
b) adresu sjedišta korisnika sefa, a za korisnika koji je strano pravno lice i naziv zemlje domicila,
v) matični broj i jedinstveni identifikacioni broj korisnika sefa,
g) ime i prezime lica koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika,
d) jedinstveni matični broj lica koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika, odnosno drugu odgovarajuću identifikacionu oznaku za strano lice (broj identifikacionog dokumenta, zemlja izdavalac tog dokumenta, datum rođenja i slično),
đ) datum zaključenja i prestanka ugovora o sefu, kao i period na koji je taj ugovor zaključen,
e) druge neophodne podatke koje propiše APIF.
Član 15z.
(1) Podaci iz registara sefova nisu javno dostupni i na njih se primjenjuju propisi kojima se uređuju poslovna tajna i zaštita ličnih podataka.
(2) APIF je ovlašćen da, na osnovu podnesenog zahtjeva u pisanoj formi ili elektronskom obliku, podatke iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata dostavi, odnosno omogući pristup tim podacima:
a) ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak,
b) na osnovu odluke ili zahtjeva suda,
v) za potrebe ministarstva nadležnog za unutrašnje poslove, organa nadležnog za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije i organa nadležnog za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti, u skladu sa propisima,
g) u vezi sa postupkom izvršenja ili obezbjeđenja na imovini korisnika sefa, na osnovu zahtjeva suda ili drugog nadležnog organa.
(3) Na obaveze APIF-a u pogledu prikupljanja, obrade i zaštite podataka iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata primjenjuju se odredbe ovog zakona koje uređuju Registar računa fizičkih lica.
(4) APIF donosi uputstvo kojim propisuje način vođenja Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata, način dostavljanja podataka, kao i davanja i korišćenja podataka iz ovih registara.
(5) Ministar finansija daje prethodnu saglasnost na uputstvo APIF-a iz stava 4. ovog člana.“
Član 9.
U članu 38. u stavu 3. poslije riječi: „blokirani,“ dodaju se riječi: „kao i fizičkim licima na čijim računima postoje evidentirani, a neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu,“.
Poslije stava 3. dodaju se novi st. 4. i 5, koji glase:
„(4) Ovlašćene organizacije ne mogu zatvoriti račun fizičkog lica na čijem računu postoje evidentirani, a neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu.
(5) Zabranjeno je ovlašćenim organizacijama da učesnicima obračunavaju i naplaćuju naknadu po osnovu davanja ili vođenja referentne oznake ili drugog podatka koji omogućava identifikaciju pojedinačne platne transakcije (poziv na broj, broj partije i drugo).“
Član 10.
U članu 48. u stavu 1. u tački k) poslije riječi: „subjektu“ dodaju se riječi: „i fizičkom licu“.
U stavu 1. u tački l) poslije riječi: „zakona“ riječ: „i“ briše se i dodaje se zapeta, a u tački lj) poslije riječi: „zakona“ tačka se zamjenjuje zapetom i dodaju se nove t. m) i n), koje glase:
„m) fizičkom licu zatvori račune suprotno članu 38. stav 4. ovog zakona,
n) ne postupi u skladu sa članom 38. stav 5. ovog zakona.“
Član 11.
Poslije člana 49v. dodaju se novi čl. 49g, 49d, 49đ. i 49e, koji glase:
„Član 49g.
(1) Novčanom kaznom od 10.000 KM do 40.000 KM kazniće se za prekršaj ovlašćena organizacija, ako:
a) fizičkom licu ne dostavi informativni pregled usluga i naknada u skladu sa članom 7b. stav 1. ovog zakona,
b) fizičkom licu ne učini dostupnim informativni pregled usluga i naknada u skladu sa članom 7b. stav 4. ovog zakona,
v) fizičkom licu ne dostavi, najmanje jednom godišnje i bez naknade, izvještaj o naplaćenim naknadama u skladu sa članom 7v. stav 1. ovog zakona,
g) na zahtjev fizičkog lica ne dostavi izvještaj o naplaćenim naknadama u skladu sa članom 7v. stav 2. ovog zakona,
d) izvještaj o naknadama nije sastavljen u skladu sa članom 7v. st. 3. i 4. ovog zakona,
đ) na svojoj internet stranici ne obezbijedi vezu sa sadržajem na internet stranici Agencije, u skladu sa članom 7g. stav 2. ovog zakona,
e) na zahtjev fizičkog lica iz člana 8a. stav 1. ovog zakona ne omogući otvaranje i korišćenje osnovnog računa i ne postupi u skladu sa čl. 8a. i 8b. ovog zakona,
ž) naknade u vezi sa osnovnim računom naplaćuje više nego što je propisano u skladu sa članom 8v. ovog zakona,
z) uslovljava otvaranje i korišćenje osnovnog računa ugovaranjem dodatnih usluga u skladu sa članom 8g. stav 3. ovog zakona,
i) jednostrano raskine ugovor o osnovnom računu suprotno članu 8d. stav 1. ovog zakona,
j) jednostrano raskine ugovor o platnom računu koji je zaključen sa fizičkim licem suprotno članu 8d. stav 8. ovog zakona,
k) obavještenje o raskidu ugovora o osnovnom računu ne dostavi fizičkom licu u skladu sa članom 8d. stav 2. ovog zakona,
l) obavještenje o raskidu ugovora o osnovnom računu ne sadrži uputstvo o pravu fizičkog lica na prigovor i mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije u skladu sa članom 8d. stav 6. ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u ovlašćenoj organizaciji, novčanom kaznom u iznosu od 2.500 KM do 10.000 KM.
Član 49d.
(1) Novčanom kaznom od 5.000 KM do 20.000 KM kazniće se za prekršaj ovlašćena organizacija, ako:
a) pri prikupljanju i obradi podataka o fizičkim licima ne postupa u skladu sa članom 15đ. stav 2. ovog zakona,
b) ne dostavlja podatke u Registar sefova fizičkih lica i Registar sefova poslovnih subjekata u skladu sa članom 15đ. stav 3. ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice u ovlašćenoj organizaciji, novčanom kaznom od 1.000 KM do 4.000 KM.
Član 49đ.
(1) Novčanom kaznom od 10.000 KM do 40.000 KM kazniće se za prekršaj APIF, ako:
a) ne uspostavi i ne vodi Registar sefova fizičkih lica i Registar sefova poslovnih subjekata skladu sa članom 15đ. ovog zakona,
b) postupa i dostavlja podatke iz Registra sefova fizičkih lica suprotno članu 15z. stav 2. ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice u APIF-u, novčanom kaznom od 2.500 KM do 10.000 KM.
Član 49e.
(1) Novčanom kaznom od 5.000 KM do 20.000 KM kazniće se subjekat iz člana 15z. stav 2. ovog zakona ako podatke dobijene iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata koristi suprotno odredbama ovog zakona.
(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice u subjektu, novčanom kaznom od 1.000 KM do 4.000 KM.“
Član 12.
Poslije člana 54b. dodaju se novi čl. 54v, 54g. i 54d, koji glase:
„Član 54v.
APIF će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti uputstvo kojim propisuje način vođenja registara sefova fizičkih lica i poslovnih subjekata, način dostavljanja podataka, kao i davanja i korišćenja podataka iz ovih registara.
Član 54g.
Ovlašćene organizacije dužne su da APIF-u dostave podatke o sefovima fizičkih lica i poslovnih subjekata, otvorenim prije donošenja ovog zakona, najkasnije u roku od tri mjeseca od dana donošenja uputstva iz člana 15z. ovog zakona.
Član 54d.
(1) Agencija će donijeti podzakonske propise vezane za najreprezentativnije usluge povezane sa platnim računima i izvještaje o naknadama za usluge povezane sa platnim računom predviđene ovim zakonom u roku od četiri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(2) Do donošenja propisa iz stava 1. ovog člana primjenjuju se podzakonski propisi koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, a koji nisu sa njim u suprotnosti.
(3) Ovlašćene organizacije dužne su da svoje poslovanje, organizaciju i opšte akte usklade sa propisima Agencije u roku od četiri mjeseca od dana donošenja propisa Agencije iz stava 1. ovog člana.“
Član 13.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
Broj: 02/1-021-410/22 POTPREDSJEDNIK
Datum: 14. aprila 2022. godine NARODNE SKUPŠTINE
Denis Šulić