BiH Pravo

Službene novine Federacije BiH, broj 63/21
Na osnovu čl. 14. i 20. stav (2) alineja 1. Zakona o osnivanju Instituta za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja ("Službene novine Federacije BiH", broj 70/07, 26/14 i 40/18) i člana 20. alineja 3. Pravila Instituta za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja ("Službene novine Federacije BiH", broj 38/08), Upravni odbor Instituta za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja, na 3. redovnoj sjednici sjednici održanoj 20.05.2021. godine, donosi


PRAVILNIK


O JEDINSTVENIM KRITERIJIMA I PRAVILIMA POSTUPKA MEDICINSKOG VJEŠTAČENJA ZDRAVSTVENOG STANJA


I. OSNOVNE ODREDBE


Član 1.


Ovim Pravilnikom se uređuju jedinstveni kriteriji i pravila postupka medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja (u daljem tekstu: medicinsko vještačenje), koje se vrši na Institutu za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja (u daljem tekstu: Institut), u postupcima ostvarivanja prava iz oblasti:

- penzijskog i invalidskog osiguranja;

- socijalne zaštite, dječije i invalidske zaštite, zaštite civilnih žrtava rata;

- boračko-invalidske zaštite;

- odbrane;

kao i medicinskog vještačenja iz drugih oblasti: po zahtjevu sudova, osiguranja, pravnih i fizičkih lica i sva druga medicinska vještačenja koja obavlja Institut u Federaciji Bosne i Hercegovine.

Član 2.


U postupku medicinskog vještačenja primjenjuju se sljedeći principi:

a) jedinstveni kriteriji medicinskog vještačenja;

b) jedinstvena pravila postupka medicinskog vještačenja (minimum medicinske i druge dokumentacije koja se prilaže uz zahtjev za medicinsko vještačenje, te način evidentiranja, postupanja i obrade zahtjeva za medicinsko vještačenje i minimalni sadržaji obrazaca koji se upotrebljavaju u postupku medicinskog vještačenja);

c) ekonomično i brzo vođenje postupka (postupak i trajanje postupka medicinskog vještačenja u Institutu);

d) najviši nivo medicinske stručnosti;

e) dvostepenost potupka (nadležnost i način rada ljekara vještaka u prvostepenom i drugostepenom postupku) kao i interna kontrola i interna revizija medicinskog vještačenja.

Član 3.


Medicinsko vještačenje vrši se u prvostepnom i drugostepenom postupku.

Član 4.


(1) Medicinsko vještačenje u prvostepenom postupku obavlja ljekar vještak (pojedinac), koji ima iskustvo na poslovima medicinskog vještačenja.

(2) Medicinsko vještačenje u drugostepenom postupku obavlja vijeće u sastavu od dva ljekara vještaka koji imaju značajno iskustvo na poslovima medicinskog vještačenja;

(3) U postupku medicinskog vještačenja mogu se angažovati i spoljni saradnici najvišeg nivoa obrazovanja i kliničkog iskustva.

Član 5.


U postupku medicinskog vještačenja obezbjeđuje se poštivanje ličnosti lica čije se medicinsko vještačenje vrši, kao i drugih učesnika u postupku, čuvanje tajnosti podataka i činjenica čijim bi iznošenjem u javnost mogla biti nanesena šteta licu čije se medicinsko vještačenje vrši ili drugom fizičkom i pravnom licu.

II. KRITERIJI MEDICINSKOG VJEŠTAČENJA


Član 6.


(1) Medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja je vještačenje tjelesnog, senzornog, mentalnog i intelektualnog stanja, koje se obavlja u svrhu ocjene stepena tjelesnog oštećenja, radne sposobnosti, životne sposobnosti i drugih okolnosti lica čije se medicinsko vještačenje vrši.

(2) U postupku medicinskog vještačenja tjelesnog, senzornog, mentalnog i intelektualnog stanja primjenjuje se Međunarodna klasifikacija bolesti i srodnih zdravstvenih problema - MKB 10, koja ukazuje na dijagnoze bolesti značajne za ocjenu smetnji i zdravstvenog stanja, a kriteriji za ocjenu stepena tjelesnog oštećenja usklađuju se sa Međunarodnom klasifikacijom funkcija, invaliditeta i zdravlja (u daljnjem tekstu: MKF) Svjetske zdravstvene organizacije.

(3) Kriteriji za ocjenu stepena tjelesnog oštećenja - Lista invaliditeta broj U.O. 10/21 od 20.05.2021. godine, usklađeni sa MKF, sastavni su dio ovog Pravilnika.

Član 7.


U postupku medicinskog vještačenja cijenit će se samo trajne odnosno konačne promjene u zdravstvenom stanju, odnosno trajno oštećenje organizma koje je prouzrokovano bolešću (urođenom ili stečenom), povredom, ranjavanjem i ozljeđivanjem bez obzira na uzrok nastanka i koje se ne mogu otkloniti mjerama medicinske rehabilitacije i zaštite.

III. POSTUPAK MEDICINSKOG VJEŠTAČENJA


Član 8.


(1) Medicinsko vještačenje obavlja se po zahtjevu nadležnog organa, institucije ili druge pravne osobe koji provode postupak radi ostvarivanja prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, socijalne zaštite, dječije zaštite, invalidske zaštite, zaštite civilnih žrtava rata, boračko-invalidske zaštite, odbrane, kao i na zahtjev sudova, osiguranja te drugih pravnih lica.

(2) Postupak medicinskog vještačenja može se pokrenuti i na lični zahtjev, prema mjestu prebivališta podnosioca zahtjeva, kada je u skladu sa važećim propisima radi ostvarivanja prava potrebno medicinsko vještačenje odnosno Nalaz, ocjena i mišljenje Instituta.

(3) Organi, institucije i pravna lica postupak medicinskog vještačenja pokreću prema sjedištu organa ili institucije, odnosno sjedištu pravnog lica prema stvarnoj ili mjesnoj nadležnosti.

(4) Za maloljetne osobe i osobe bez poslovne sposobnosti, zahtjev za medicinsko vještačenje podnosi zakonski zastupnik prema mjestu prebivališta podnosioca zahtjeva.

Član 9.


(1) Postupak medicinskog vještačenja za oblast socijalne zaštite, dječije i invalidske zaštite pokreće se u mjesno nadležnom Odjeljenju za prvostepeni postupak medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja Instituta.

(2) Postupak medicinskog vještačenja za oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja pokreće nadležna služba penzijskog i invalidskog osiguranja, kod mjesno nadležnog Odjeljenja za prvostepeni postupak medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja Instituta.

(3) Postupak medicinskog vještačenja za civilne žrtve rata pokreće se na zahtjev Centra za socijalni rad ili općinske/gradske službe nadležne za poslove socijalne zaštite, odnosno zaštite civilnih žrtava rata kod mjesno nadležnog Odjeljenja za prvostepeni postupak medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja Instituta.

(4) Postupak medicinskog vještačenja za oblast boračko-invalidske zaštite pokreće se na zahtjev općinske/gradske ili kantonalne službe nadležne za poslove boračko – invalidske zaštite, te u slučajevima propisanim posebnim propisima iz te oblasti i na zahtjev Federalnog ministarstva za pitanja boraca i invalida odbrambeno-oslobodilačkog rata/Federalnog ministarstva za pitanja branitelja i invalida domovinskog rata kod mjesno nadležnog Odjeljenja za prvostepeni postupak medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja Instituta.

(5) Postupak medicinskog vještačenja na zahtjev sudova, osiguranja, pravnih i fizičkih lica pokreće se kod Odjeljenja za prvostepeni postupak medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja Instituta – prema sjedištu suda, osiguranja, pravnog lica, odnosno prebivališta ili boravišta fizičkog lica.

Član 10.


(1) Zahtjev za medicinsko vještačenje mora sadržavati dovoljno podataka iz kojih se može zaključiti koja vrsta vještačenja se traži, odnosno koja vrsta postupka iz člana 9. ovoga Pravilnika se pokreće.

(2) U slučaju kada zahtjev za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja podnosi fizička osoba u Odjeljenju Instituta, isti se podnosi na obrascu koji propisuje direktor Instituta i koji se objavljuje i preuzima na internet stranici Instituta, a može se preuzeti u samim prostorijama Instituta.

Član 11.


(1) Uz zahtjev za medicinsko vještačenje minimalno se prilaže sljedeća dokumentacija:

a) ovjerena fotokopija lične karte lica čije se medicinsko vještačenje vrši;

b) original ili ovjerena fotokopija prijave prebivališta/boravišta (CIPS obrazac) čije se medicinsko vještačenje vrši, osim u slučaju da evidenciju o činjenicama vodi federalni organ uprave;

c) medicinska dokumentacija sa kojom podnosilac zahtjeva raspolaže i zdravstveni karton o dosadašnjem liječenju ukoliko podnosilac zahtjeva istim raspolaže;

d) druga dokumentacija potrebna za medicinsko vještačenje u postupku koji pokreću organi uprave ili institucije koje vode postupak;

(2) U slučaju da se zahtjev za medicinsko vještačenje pokreće putem organa uprave ili institucije koja provodi postupak umjesto dokumentacije navedene u tačkama a) i b) stava (1) ovoga člana moguće je u spisu predmeta dostaviti dokumente iz kojih su vidljivi potrebni podaci lica čije se medicinsko vještačenje vrši.

(3) Pored dokumentacije iz stava (1) ovog člana, za medicinska vještačenja u oblasti penzijsko-invalidskog osiguranja uz zahtjev se prilaže i potrebna dokumentacija/obrasci propisani zakonskim ili podzakonskim aktom koji regulira penzijsko/invalidsko osiguranje.

(4) Ukoliko se radi o povredi na radu ili profesionalnoj bolesti, pored dokumentacije iz stava (1) i (2) ovog člana, neophodno je dostaviti i prijavu o nesreći na radu odnosno medicinsku dokumentaciju o profesionalnoj bolesti.

(5) Pored dokumentacije iz stava (1) ovog člana, za medicinska vještačenja u oblasti boračko-invalidske zaštite, prilaže se i druga potrebna dokumentacija prema propisima iz ove oblasti.

(6) Pored dokumentacije iz stava (1) ovog člana za vještačenje tjelesnih oštećenja i mentalnih teškoća kod ostvarivanja prava iz oblasti socijalne zaštite, po mogućnosti se prilaže i socijalna anamneza izdata od nadležnog Centra za socijalni rad.

Član 12.


(1) Pod medicinskom dokumentacijom sa kojom podnosilac zahtjeva raspolaže, posebno se podrazumijeva izvorna medicinska dokumentacija o početku bolesti, povrede, ozljeđivanja ili ranjavanja, uzroku i okolnostima pod kojim su iste nastale, toku liječenja s naznakom dana do kada je liječenje trajalo, dijagnozom i uspjehom liječenja, toku i razdoblju medicinske rehabilitacije ako je ista provedena i dijagnozom i uspjehom medicinske rehabilitacije, a koja je od utjecaja za dokazivanje stanja i bolesti koje utiču na medicinsko vještačenje – ocjenu zdravstvenog stanja lica nad kojim se vrši medicinsko vještačenje.

(2) Medicinska dokumentacija iz stava (1) ovoga člana treba sadržavati i podatke o zdravstvenom stanju, a posebno o opsegu anatomskih i funkcionalnih oštećenja i prognozi bolesti, odnosno očekuje li se poboljšanje zdravstvenog stanja, nepromijenjen status ili pogoršanje zdravstvenog stanja.

Član 13.


Za verifikaciju profesionalne bolesti potrebna je dokumentacija propisana važećim zakonom ili podzakonskim aktom nadležnog ministarstva u skladu s propisima o penzijskom/invalidskom osiguranju.

Član 14.


(1) Zahtjeve za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja prima ovlašteni radnik Instituta i registruje ih u evidencije protokola po redoslijedu prijema.

(2) U pravilu, prema redoslijedu iz stava (1) ovog člana, ovlašteni radnik za prijem zahtjeva nakon zavođenja istih u knjige/popise evidencija, zahtjeve dostavlja ovlaštenom vještaku na prethodni pregled medicinske i druge dokumentacije koja je dostavljena.

(3) Ukoliko se u prethodnom pregledu medicinske i druge dokumentacije utvrdi da dostavljeni zahtjev i/ili dokumentacija nije potpuna, podnosilac zahtjeva se poziva da u određenom roku izvrši dopunu zahtjeva nedostajućom dokumentacijom.

(4) U slučaju da se prilikom prijema zahtjeva utvrdi da je isti očigledno neosnovan/nepotpun odnosno da Institut nije nadležan da vrši medicinsko vještačenje, zahtjev se vraća podnosiocu zahtjeva uz obrazloženje i uputstvo o dopuni, a prije unošenja u evidencije protokola.

Član 15.


Nakon protokolisanja zahtjeva za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja i obavljenog prethodnog pregleda medicinske i druge dokumentacije u spisu, administrativni radnik vrši pozivanje lica čije se medicinsko vještačenje vrši na pregled – medicinsko vještačenje, a prema redoslijedu zaprimljenih zahtjeva na odgovarajući datum i prema planiranom radu.

Član 16.


Ljekari vještaci iz člana 4. ovog Pravilnika obavljaju medicinsko vještačenje na dan poziva.

Član 17.


Nakon izvršenog medicinskog vještačenja, donosi se Nalaz, ocjena i mišljenje medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja.

Član 18.


(1) Ocjena nakon medicinskog vještačenja, kada se prava ostvaruju na osnovu stepena tjelesnog oštećenja, izražava se u procentima prema Listi invaliditeta broj U.O. 10/21 od 20.05.2021. godine koja čini sastavni dio ovog Pravilnika. Uzrok tjelesnog oštećenja može biti:

a) urođeno oštećenje;

b) bolest;

c) povreda van rada;

d) povreda na radu;

e) ranjavanje, povreda ili bolest u toku rata;

f) kombinacija ovih uzroka.

(2) Ukoliko je na oštećenje organizma uticalo više bolesti i povreda utvrđuje se pojedinačni procenat za svako oštećenje.

(3) Ukupni procenat ne donosi se prostim sabiranjem pojedinačnih procenata.

(4) Ukupni procenat utvrđuje se tako što se za osnovu uzima najveće utvrđeno oštećenje koje se uvećava u zavisnosti koliko su ostala oštećenja uticala na radnu ili životnu sposobnost.

Član 19.


Ocjena nakon medicinskog vještačenja iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja definiše se prema važećim propisima iz penzijskog i invalidskog osiguranja:

- invalidnost (gubitak radne sposobnosti) ne postoji;

- postoji gubitak radne sposobnosti - I. kategorija invalidnosti ;

- postoji promijenjena radna sposobnost – II. kategorija invalidnosti;

- postoji/ne postoji nesposobnost za privređivanje;

- postoji/ne postoji potpuna nesposobnost za privređivanje;

- postoji/ne postoji potpuna nesposobnost za obavljanje poljoprivredne djelatnosti;

- postoji/ne postoji nesposobnost za samostalan život i rad;

- postoji/ne postoji fizička onesposobljenost (u procentu______).

Član 20.


(1) Ocjena "Ispitivanje nije završeno" donosi se kada, na osnovu pregleda lica čije se medicinsko vještačenje vrši i medicinske dokumentacije, nije moguće dijangostički razjasniti zdravstveno stanje lica čije se medicinsko vještačenje vrši i kada se utvrde nove činjenice koje mogu biti od uticaja na ocjenu, a zahtijevaju daljnja ispitivanja.

(2) Ocjena "Liječenje nije završeno" donosi se kada se utvrdi da dosadašnjim liječenjem odnosno mjerama rehabilitacije nisu iscrpljene sve mogućnosti liječenja i kada se očekuje da se daljim liječenjem i rehabilitacionim postupcima može poboljšati zdravstveno stanje.

(3) Ocjena "Ispitivanje i liječenje nije završeno" donosi se kada istovremeno postoje okolnosti iz stava (1) i (2) ovog člana.

Član 21.


Ocjena medicinskog vještačenja za ostvarivanje prava na tuđu pomoć i njegu vrši se opisno prema propisima oblasti za koju se vrši medicinsko vještačenje i izražava se formulacijom:




- "ne pripada pravo za njegu i pomoć od drugog lica" ili

- "pripada I, II ili III stepen prava za njegu i pomoć od drugog lica".

Član 22.


Ocjena medicinskog vještačenja za ostvarivanje prava na ortopedski dodatak vrši se opisno, prema propisima oblasti za koju se vrši medicinsko vještačenje i izražava formulacijom:

- "pripada I, II ili III stepen ortopedskog dodatka" i

- "ne pripada ortopedski dodatak".

Član 23.


U slučaju da se postupak medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja pokreće na zahtjev sudova ili osiguranja Nalaz, ocjena i mišljenje se donosi na osnovu rješenja suda ili zahtjeva osiguranja uz poštivanje načela medicinske struke i pravila načela ovoga Pravilnika i Liste invaliditeta.

Član 24.
(1) Nalaz, ocjena i mišljenje nakon medicinskog vještačenja dostavlja se licu čije se medicinsko vještačenje vrši ili podnosiocu zahtjeva, najduže u roku od 15 dana od dana izvršene ocjene

Član 25.


(1) Lice čije se medicinsko vještačenje vrši, ako je nezadovoljno Nalazom, ocjenom i mišljenjem Odjeljenja za prvostepeni postupak medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja, može podnijeti prigovor radi ponovnog medicinskog vještačenja u roku od 8 dana od dana prijema Nalaza, ocjene i mišljenja.

(2) Po prigovoru iz stava (1) ovog člana ne može rješavati isti ljekar vještak koji je donio prvobitni Nalaz,ocjenu i mišljenje.

(3) Troškove postupka po prigovoru snosi podnosilac prigovora.

IV. TRAJANJE POSTUPKA MEDICINSKOG VJEŠTAČENJA ZDAVSTVENOG STANJA


Član 26.


Postupak medicinskog vještačenja počinje sa danom prijema potpunog zahtjeva za medicinsko vještačenje u Institutu.

Član 27.


(1) Postupak medicinskog vještačenja u prvostepenom postupku traje u pravilu najduže 45 dana od dana prijema zahtjeva za medicinsko vještačenje.

(2) Postupak medicinskog vještačenja u drugostepenom postupku traje u pravilu najduže 60 dana od dana prijema žalbe.

(3) Rokovi navedeni u stavu (1) i (2) ovog člana produžuju se ukoliko postoje okolnosti na koje Institut ne može utjecati kao što su: neodazivanje ili opravdana spriječenost lica čije se medicinsko vještačenje vrši, potreba dopune zahtjeva ili spisa, provjera vjerodostojnosti medicinske dokumentacije, dodatni dijagnostički pregledi u kliničkim centrima ili funkcionalnoj dijagnostici Instituta i dr.

V. NADLEŽNOST I NAČIN RADA LJEKARA VJEŠTAKA U PRVOSTEPENOM I DRUGOSTEPENOM POSTUPKU


Član 28.


(1) Medicinsko vještačenje u prvostepenom postupku obavlja ljekar vještak uz neposredan pregled lica nad kojim se vrši medicinsko vještačenje kao i uvidom u raspoloživu medicinsku dokumentaciju i medicinsku dokumentaciju sačinjenu nakon pregleda u funkcionalnoj dijagnostici Instituta.

(2) Pregled lica čije se medicinsko vještačenje vrši izuzetno se može obaviti u njegovom stanu ili u ustanovi u kojoj je smješten (kućna posjeta), ukoliko se u podnesenom zahtjevu traži, ako je to opravdano zbog njegovog zdravstvenog stanja i dozvoljeno posebnim propisima.

(3) Kada je lice čije se medicinsko vještačenje vrši umrlo prije završene ocjene može se donijeti Nalaz, ocjena i mišljenje ako postoji validan dokument o smrti – Izvod iz matične knjige umrlih.

(4) Kada se radi o licu koje, zbog zdravstvenog stanja, nije u stanju da se transportuje, a medicinska dokumentacija je dovoljna, može se donijeti Nalaz, ocjena i mišljenje bez njegovog prisustva, ukoliko u spisu postoji validan dokument da je lice živo i da se zbog teškog zdravstvenog stanja ne može transportovati.

Član 29.


(1) Medicinsko vještačenje u drugostepenom postupku se obavlja u slučaju žalbe na rješenje o ostvarivanju prava u prvostepenom postupku.

(2) Medicinsko vještačenje u drugostepenom postupku obavlja vijeće u sastavu od dva ljekara vještaka, u pravilu, neposrednim pregledom lica nad kojim se vrši medicinsko vještačenje kao i uvidom u raspoloživu medicinsku dokumentaciju i medicinsku dokumentaciju sačinjenu nakon pregleda u funkcionalnoj dijagnostici Instituta.

(3) Vijeće/komisija u drugostepenom postupku može potvrditi, izmijeniti djelimično ili u cijelosti Nalaz, ocjenu i mišljenje doneseno u prvom stepenu.

(4) Pregled lica čije se medicinsko vještačenje vrši izuzetno se može obaviti u njegovom stanu ili u ustanovi u kojoj je smješten (kućna posjeta), ukoliko se u podnesenom zahtjevu traži, ako je to opravdano zbog njegovog zdravstvenog stanja i dozvoljeno posebnim propisima.

(5) Kada je lice čije se medicinsko vještačenje vrši umrlo prije završene ocjene može se donijeti Nalaz, ocjena i mišljenje ako postoji validan dokument o smrti – Izvod iz matične knjige umrlih.

(6) Kada se radi o licu koje, zbog zdravstvenog stanja, nije u stanju da se transportuje, a medicinska dokumentacija je dovoljna, može se donijeti Nalaz, ocjena i mišljenje bez njegovog prisustva, ukoliko u spisu postoji validan dokument da je lice živo i da se zbog teškog zdravstvenog stanja ne može transportovati.

(7) Nalaz, ocjena i mišljenje doneseno od strane Odjeljenja za drugostepeni postupak Instituta za medicinsko vještačenje je konačan.

Član 30.


(1) U slučajevima kada ljekar vještak ili interni medicinski kontrolor smatra potrebnim, zatražiti će se od nadležnog doktora medicine ili zdravstvene ustanove kopija istorije bolesti, zdravstvenog kartona ili druga medicinska dokumentacija potrebna radi potpunosti medicinskog vještačenja i donošenja Nalaza, ocjene i mišljenja, te završetka postupka medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja.

(2) U slučaju kada ljekar vještak ili interni medicinski kontrolor posumnja u vjerodostojanost ili autentičnost medicinske dokumentacije, Institut će službenim putem zatražiti provjeru vjerodostojnosti/autentičnosti medicinske dokumentacije od strane zdravstvene ustanove koja je istu izdala, odnosno nadležnog ljekara.

VI. NADLEŽNOST I NAČIN RADA INTERNOG MEDICINSKOG KONTROLORA U PRVOSTEPENOM I DRUGOSTEPENOM POSTUPKU


Član 31.


(1) Sva medicinska vještačenja izvršena u skladu sa ovim Pravilnikom u prvostepenom i drugostepenom postupku obavezno podliježu internoj medicinskoj kontroli.

(2) Interna medicinska kontrola medicinskog vještačenja se vrši prije dostavljanja Nalaza, ocjene i mišljenja podnosiocu zahtjeva, odnosno licu nad kojim je vršeno medicinsko vještačenje, kao i organu uprave, instituciji ili drugom pravnom subjektu kada se zahtjev za ocjenu medicinskog vještačenja pokreće na njihov zahtjev.

(3) Interna medicinska kontrola u prvostepenom i drugostepenom postupku vrši se nakon izvršene ocjene, a najkasnije u roku od deset dana od dana izvršenog medicinskog vještačenja.

(4) Raspored na poslove ljekara kontrolora u prvostepenom i drugostepenom postupku vrši direktor Instituta u skladu sa Pravilnikom o radu Instituta.

Član 32.


(1) Interna medicinska kontrola iz člana 31. ovog Pravilnika obuhvata:

- kontrolu medicinske i druge dokumentacije;

- kontrolu Nalaza, ocjene i mišljenja medicinskog vještačenja.

(2) Interni medicinski kontrolor za vršenje interne medicinske kontrole, po svojoj ocjeni, može izvršiti pregled lica na kome je izvršeno medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja.

Član 33.


(1) Interni medicinski kontrolor može u postupku interne kontrole, potvrditi Nalaz, ocjenu i mišljenje ili vratiti isti radi izmjene i/ili dopune ljekaru vještaku ili vijeću koji su vršili medicinsko vještačenje.

(2) Interni medicinski kontrolor potvrđuje Nalaz, ocjenu i mišljenje, kada je saglasan sa istim, stavljanjem potpisa i otiska pečata na obrascu Nalaza, ocjene i mišljenja.

(3) Ukoliko interni medicinski kontrolor ocijeni da Nalaz, ocjenu i mišljenje medicinskog vještačenja treba izmijeniti ili dopuniti, ljekar vještak ili vijeće postupit će po pismenim uputama ljekara kontrolora koja se daju na obrascu koji će propisati direktor Instituta.

(4) Ukoliko je Nalaz, ocjena i mišljenje izmijenjeno ili dopunjeno po uputstvu ljekara kontrolora isti stavlja potpis i otisak pečata na izmijenjeni i dopunjeni obrazac Nalaza, ocjene i mišljenja.

VII. INTERNA REVIZIJA MEDICINSKOG VJEŠTAČENJA


Član 34.


(1) Interna revizija provodi se u slučaju sumnje u ocjenu medicinskog vještačenja.

(2) Internu reviziju može zahtijevati organ uprave, institucija ili pravna osoba kod koje se ostvaruje prava na osnovu Nalaza, ocjene i mišljenja Instituta, te istu može pokrenuti i direktor Instituta u slučaju opravdane sumnje u ocjenu medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja.

(3) Troškove u postupku revizije snosi podnosilac zahtjeva.

Član 35.


(1) Internu reviziju medicinskog vještačenja vrši komisija sastavljena od tri ljekara vještaka, u sjedištu Instituta.

(2) Komisiju za vršenje interne revizije medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja imenuje direktor Instituta.

(3) Ljekar vještak koji je bio angažovan na vještačenju u prvostepenom i drugostepenom postupku ne može vršiti internu reviziju medicinskog vještačenja u konkretnom slučaju.

(4) Prilikom vještačenja u postupku interne revizije poziva se predstavnik organa uprave, institucije ili pravne osobe na čiji zahtjev je pokrenuta interna revizija i kod koje se ostvaruju prava na osnovu Nalaza, ocjene i mišljenja Instituta.

(5) U slučaju da se pozvano lice čije se medicinsko vještačenje u postupku interne revizije vrši ne odazove pozivu Nalaz, ocjene i mišljenje u postupku revizije će biti donesen na osnovu medicinske dokumentacije u spisu.

Član 36.


(1) Komisija za Internu reviziju u vršenju interne revizije medicinskog vještačenja može potvrditi ili izmijeniti ocjenu medicinskog vještačenja.

(2) Ukoliko Komisija za internu reviziju medicinskog vještačenja nema jedinstveno mišljenje po pitanju ocjene medicinskog vještačenja, direktor Instituta će na zahtjev komisije imenovati i organizovati konzilij od pet ljekara vještaka, koji je obavezan da razmotri predmet revizije i da donese konačan Nalaz, ocjenu i mišljenje medicinskog vještačenja.

(3) Komisija za internu reviziju medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja u pravilu u roku od 15 dana provodi reviziju medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja, o čemu izvještava direktora Instituta i podnosioca zahtjeva za internu reviziju medicinskog vještačenja.

(4) Nalaz, ocjena i mišljenje donesen u postupku interne revizije je konačan.

VIII. EVIDENTIRANJE, POSTUPANJE I OBRADA ZAHTJEVA ZA MEDICINSKO VJEŠTAČENJE


Član 37.


Ovlašteni administrativni radnici u Odjeljenjima Instituta, po prijemu zahtjeva, u evidenciju iz člana 14. ovog Pravilnika unose slijedeće podatke:

a) ime i prezime kao i ime jednog roditelja – kod fizičkih lica, odnosno naziv podnosioca zahtjeva kada su u pitanju organi uprave ili pravna lica;

b) datum i mjesto rođenja, JMBG, prebivalište odnosno boravište lica čije se medicinsko vještačenje vrši, kada su u pitanju fizička lica;

c) sjedište kada se kao podnosioci zahtjeva pojavljuju organi uprave ili pravna lica;

d) datum prijema zahtjeva;

e) vrsta ocjene – medicinskog vještačenja koja se u zahtjevu traži i

f) druge podatke od utjecaja za postupak medicinskog vještačenja.

Član 38.


(1) Nakon završenog postupaka medicinskog vještačenja, jedan primjerak Nalaza, ocjene i mišljenja dostavlja se podnosiocu zahtjeva, odnosno organu uprave ili instituciji koja je podnijela zahtjev, a jedan primjerak ostaje u arhivi Instituta.

(2) U slučaju da je u zahtjevu organa uprave, institucije ili pravnog lica posebno navedeno ili ako je posebnim propisom određeno, podnosiocu zahtjeva dostavlja se više primjeraka Nalaza, ocjene i mišljenja.

IX. OBRAZAC NA KOJIMA SE EVIDENTIRAJU PODACI O MEDICINSKOM VJEŠTAČENJU


Član 39.


(1) Obrasci medicinskog vještačenja u prvostepenom i drugostepenom postupku, kao i postupku revizije, nose naziv: "NALAZ, OCJENA I MIŠLJENJE" i sadrži minimalno:

- prezime, ime jednog roditelja i ime lica nad kojim se vrši medicinsko vještačenje;

- datum i mjesto rođenja lica nad kojim se vrši medicinsko vještačenje;

- JMBG i mjesto prebivališta, odnosno boravišta lica nad kojim se vrši medicinsko vještačenje;

- matični broj osiguranika, ukupni radni staž, radno mjesto odnosno stručna sprema za koje se cijeni, kao i ostali potrebni podaci pri ostvarivanju prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja;

- broj evidencije protokola pod kojim je primljen zahtjev i pod kojim se donosi Nalaz, ocjena i mišljenje,

- anamneza, objektivni status pri medicinskom pregledu i popis medicinske dokumentacije koja je relevantna za ocjenu;

- popis druge nemedicinske dokumentacije, koja je relevantna za Ocjenu;

- vodeće dijagnoze po MKB 10;

- ocjena medicinskog vještačenja;

- datum ocjene i datum nastanka tjelesnog oštećenja ili invalidnosti pri ostvarivanju prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja;

- uzrok nastanka invalidnosti, fizičke onesposobljenosti i druge okolnosti pri ostvarivanju prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja;

- mišljenje o potrebi kontrolnog pregleda (ako je mogućnost kontrolnog pregleda predviđena);

- napomena;

- potpis i otisak pečata ljekara – vještaka, ljekara kontrolora i otisak pečata Instituta.

(2) Obrazac medicinsko vještačenja sadrži i druge podatke ako su isti predviđeni posebnim propisima ili je iste potrebno unijeti sukladno zahtjevu ili rješenju organa uprave, institucije ili pravne osobe koja vodi postupak ili rješenju suda;

X. PRIJELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE


Član 40.


U slučaju da je za određenu vrstu postupka propisano drugačije postupanje kod medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja, ti će se propisi primjenjivati ako nisu u suprotnosti s ovim Pravilnikom.

Član 41.


(1) Na zahtjeve za medicinsko vještačenje koji su podneseni do dana stupanja na snagu ovoga Pravilnika, u postupku medicinskog vještačenja primjenjivati će se propisi koji su važili do stupanja na snagu ovog Pravilnika.

(2) Na zahtjeve podnesene nakon stupanja na snagu ovog Pravilnika primjenjivati će se odredbe ovog Pravilnika.

(3) U postupcima po Zakonu o provođenju kontrole zakonitosti korištenja prava iz oblasti branilačko-invalidske zaštite ("Službene novine Federacije BiH", br. 82/09) primjenjivati će se posebni zakonski i podzakonski propisi iz oblasti boračko-invalidske zaštite.

Član 42.


Sastavni dio ovog Pravilnika čini Lista invaliditeta broj U.O. 10/21 od 20.05.2021. godine.

Član 43.


Stupanjem na snagu ovog Pravilnika prestaje da važi Pravilnik o kriterijima i postupku medicinskog vještačenja zdravstvenog stanja broj: O.U. 14/10 od 01.02.2010. godine ("Službene novine Federacije BiH", broj 6/10) i Lista invaliditeta broj: U.O. 16/10 od 31.03.2010. godine ("Službene novine Federacije BiH", broj 32/10).

Član 45.


(1) Na ovaj Pravilnik saglasnost su dali: Federalno ministarstvo rada i socijalne politike, Federalno ministarstvo za pitanja boraca i invalida odbrambeno - oslobodilačkog rata/Federalno ministarstvo za pitanja branitelja i invalida domovinskog rata, Federalno ministarstvo zdravstva, Federalno ministarstvo pravde i Federalno ministarstvo finansija – financija.

(2) Ovaj Pravilnik će se objaviti u "Službenim novinama Federacije BiH", a stupa na snagu trideset dana od dana objavljivanja.

Broj U.O. 09/21
20. maja 2021. godine
Sarajevo


Predsjednica Upravnog odbora
Džana Kilić, s. r.
Na osnovu člana 14. i 20. stav (2) alineja 1. Zakona o osnivanju Instituta za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja ("Službene novine Federacije BiH", br. 70/07, 26/14 i 40/18) i člana 20. alineja 3. Pravila Instituta za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja ("Službene novine Federacije BiH", broj 38/08), Upravni odbor - Instituta za medicinsko vještačenje zdravstvenog stanja, na 3. redovnoj sjednici održanoj 20.05.2021. godine, donosi


LISTU INVALIDITETA



Član 1.

(1) Za lica korisnike prava u Federaciji Bosne i Hercegovine koji su svoja prava stekli do dana stupanja na snagu ove Liste invaliditeta u svim postupcima u primjeni ostaju svi pravilnici koji su bili na snazi do donošenja ove Liste invaliditeta i to: Pravilnik o utvrđivanju procentu vojnog invaliditeta ("Službene novine Federacije BiH", br. 41/04, 17/13 i 34/18), Lista vojnog invaliditeta ("Službene novine Federacije BiH", broj 41/04), Pravilnik o ortopedskom dodatku vojnih invalida ("Službene novine Federacije BiH", br. 41/04, 17/13 i 34/18), Pravilnik o dodatku za njegu i pomoć od strane drugog lica vojnih invalida ("Službene novine Federacije BiH", broj 41/04), Pravilnik o radu ljekarskih komisija u postupku za ostvarivanje prava po zakonu o pravima branilaca i članova njihovih porodica ("Službene novine Federacije BiH", broj 41/04, 29/11 i 63/15), Pravilnik o radu ljekarske komisije za nadzor i medicinsko vještačenje ("Službene novine Federacije BiH", broj 77/08), Lista invaliditeta ("Službene novine Federacije BiH", broj 32/10), Uputstvo/Naputak za primjenu Liste invaliditeta ("Službene novine Federacije BiH", broj 32/10), Pravilnik o ocjenjivanju oštećenja organizma kod lica sa invaliditetom u postupku ostvarivanja prava po zakonu o osnovama socijalne zaštite, zaštite civilnih žrtava rata i zaštite porodice sa djecom ("Službene novine Federacije BiH", br. 73/10) i Pravilnik o ocjenjivanju oštećenja organizma civilnih žrtava rata i nesposobnosti za privređivanje članova obitelji civilnih žrtava rata u postupku ostvarivanja prava po Zakonu o osnovama socijalne zaštite, zaštite civilnih žrtava rata i zaštite obitelji s djecom ("Službene novine Federacije BiH", broj 55/06).
(2) Ukoliko je po propisima iz stava (1) ovoga člana određen kontrolni pregled, isti će se izvršiti po navedenim propisima.
(3) Za lica koja prvi put podnose zahtjev za ostvarivanje prava u bilo kojoj oblasti invaliditeta primjenjuje se ova Lista invaliditeta.


Član 2.

Ovom listom utvrđuje se procenat invaliditeta prema stepenu oštećenja organizma koje je nastalo bolešću (urođenom ili stečenom), povredom, ranjavanjem ili ozljeđivanjem bez obzira na uzrok nastanka i koje se ne može otkloniti mjerama medicinske rehabilitacije i zaštite.


Član 3.

Prema ovoj listi pod pojmom invaliditeta podrazumijevaju se trajna tjelesna, mentalna, intelektualna ili osjetilna oštećenja.


Član 4.

(1) Procenat invaliditeta određuje se trajno.
(2) Izuzetno od stava (1) ovoga člana koliko postoje izgledi da će se oštećenje organizma poboljšati primjenom bilo kojeg medicinskog sredstva ili metode ili se očekuje pogoršanje zbog prirode bolesti ili oštećenja, može se utvrditi kontrolni pregled, samo ako je to posebnim propisom određeno.


Član 5.

Kod medicinskog vještačenja za ostvarivanje prava, pri medicinskom vještačenju ne uzimaju se u obzir sve bolesti i sva stanja bolesti, osim ako je zbog istih došlo do teških funkcionalnih ispada ili gubitka organa ili dijela tijela.


Član 6.

Ako postoji invaliditet po više osnova ukupan invaliditet se utvrđuje tako što će najveći utvrđeni procenat invaliditeta biti uvećan do 20 procenata u zavisnosti koliko su ostala oštećenja uticala na opšte stanje organizma, bez obzira na broj pojedinačnih utvrđenih invaliditeta i bez obzira na visinu utvrđenog procenta za svaki pojedinačni invaliditet.


Član 7.

Ako oštećenje organizma nije predviđeno Listom, invaliditet se utvrđuje prema načelima medicinske nauke tj. analogijom.


Član 8.

Ako je do oštećenja dijela tijela ili organa došlo u tolikoj mjeri da je funkcionalno neupotrebljiv, cijeni se kao amputacija/uklanjanje tog dijela tijela ili organa.


Član 9.

Zdravstveno stanje koje se može očekivati tek u budućnosti ne može se uzimati u obzir pri ocjeni.


Član 10.

U listi invaliditeta u predviđenim procentima u obzir su uzete uobičajene duševne pojave (npr. kod gubitka dojke, unakaženost lica). Isključuju se izvanredne prateće duševne promjene za koje je potrebno specijalno medicinsko liječenje.


Član 11.

(1) Fiziološke promjene u starosti po ovoj Listi ne uzimaju se u obzir prilikom ocjene.
(2) Pod tim promjenama podrazumjevaju se ograničenje fizioloških i psihičkih sposobnosti kao što je umanjenje snage, izdržljivosti i opterećenja, smanjenje sposobnosti rada srca i pluća, lako smanjenje pokretljivosti kičme i ekstremiteta, staračko smanjivanje pamćenja, specifična ograničenja vida na blizinu (presbiopia - presbyopia) i staračkog gubitka sluha (presbiacusis - presbyacusis).


Član 12.

Ovom Listom dijelovi tijela odnosno sistemi razvrstavaju se u glave (poglavlja) koje se označavaju rimskim brojevima, a u okviru svake glave utvrđuje se određen broj tačaka koje se obilježavaju arapskim brojevima.

R.B.


OPIS OŠTEĆENJA


PROC.

GLAVA I - RUKA

ŠAKA, PRSTI

1.


OGRANIČENI POKRETI PRSTIJU JEDNE ŠAKE




a) Lakše kontrakture prstiju šake (pesnicu formira 90%, kupu ne formira u cijelosti, stisak oslabljen i za ocjenu je 4)


20%




b) Ograničeni pokreti pojedinačnih prstiju u težem stepenu do ankiloze izuzev palca i kažiprsta


10%




c) Teže kontrakture četiri ili pet prstiju jedne šake cijenimo prema očuvanosti globalne funkcije šake


30-40%




d) Potpuna ukočenost prstiju šake (koja isključuje svaku funkciju šake može se utvrditi procenat kao kod amputacije šake 60%)


60%




e) Ukočenost svih metakarpofalangealnih i interfalangealnih zglobova od drugog do petog prsta u povoljnom položaju


30%




f) Ukočenost svih metakarpofalangealnih i interfalangealnih zglobova od drugog do petog prsta u nepovoljnom položaju.

( Ako su promjene obostrane utvrđuje se procenat u visini 70%)


40%




DODATAK:

- Povoljan položaj šake postoji ako se palcem može doticati jagodica ukočenih prstiju

- Ako su promjene pod a,b,c, obostrane procenat se uvećava za 10-20 %

- Procenat kod jako izraženih kontraktura prstiju u lošem položaju koje praktično isključuju svaku funkciju utvrđuje se kao kod amputacije

- Pri primjeni tačaka koje se odnose na ograničene pokrete svih prstiju šake ili većine prstiju šake voditi računa o funkcionalnom značaju pojedinih prstiju za funkciju šake kao cjeline




2.


AMPUTACIJE ŠAKE




a) Amputacija - gubitak šake

(Ako su promjene obostrane utvrđuje se procenat u visini 100%)


60%




b) Amputacija- gubitak svih prstiju šake u visini MCP zglobova

(Ako su promjene obostrane utvrđuje se procenat u visini 90%)


50%

3.


GUBITAK PRSTIJU ŠAKE




a) Gubitak 4 prsta sem palca


40%




b) Gubitak palca, kažiprsta i još jednog prsta šake


40%




c) Gubitak palca sa MCP kosti


40%




d) Gubitak palca bez MCP kosti


30%




e) Gubitak kažiprsta


20%




f) Gubitak tri prsta sem palca i kažiprsta


30%




g) Gubitak dva prsta bez MCP kosti sem palca i kažiprsta


20%




h) Gubitak bilo kog prsta osim palca ili kažiprsta


10%




i) Gubitak palca i kažiprsta


40%




j) Gubitak palca i dva prsta sem kažiprsta


40%




k) Gubitak kažiprsta i dva prsta sem palca


30%




l) Gubitak palca i jednog prsta sem kažiprsta


30%




m) Gubitak kažiprsta i jednog prsta sem palca


30%




n) Djelimični gubitak više prstiju:

- Jedan članak palca

- Jedan članak kažiprsta

- Jedan članak ostalih prstiju

Zbir procenata više amputiranih članaka veći od 15% utvrđuje se 20%, a veći od 25% utvrđuje se 30%


8%

6%

4%




DODATAK:

- Falanga prsta se smatra izgubljenom ako nedostaje više od 1/2 falange

- Prst se smatra izgubljenim ako je ostalo manje od 1/2 proximalne falange

- Pod bataljkom neprikladnim za protezu smatra se bataljak na kojem postoje trofičke promjene, stalni otoci, grizlice, fistule, bolni neurinom, deformiteti bataljka, opsežni ožiljci i ekstremna atrofija mišića




RUČNI ZGLOB

4.


OGRANIČENI POKRETI U RUČNOM ZGLOBU







a) Lakšeg stepena


10%




b) Teškog stepena blizu ukočenja


20%

5.


UKOČENJE ANKILOZA RC ZGLOBA







a) U povoljnom položaju


20%




b) U nepovoljnom položaju dorzalne fleksije i ulnarne ili radijalne devijacije


30%




c) U nepovoljnom položaju volarne fleksije


40%




DODATAK:

- Pod nepovoljnim položajem R.C. zgloba smatra se:

- položaj volarne fleksije više od 20o i dorzalne fleksije više od 30o,

- ulnarne devijacije više od 30o i

- radijalne devijacije više od 20o

- Nultni položaj ručnog zgloba je položaj ispružene šake koja prati osovinu podlaktice;

- Pokreti u ručnom zglobu su:

- Dorzalna fleksija 70-90°

- Palmarna fleksija 70-90o

- Ulnarna fleksija – abdukcija 65o

- Radijalna fleksija – abdukcija 30o




PODLAKTICA

6.


STANJA NAKON PRIJELOMA PODLAKTICE SA OGRANIČENIM POKRETIMA SUPINACIJE I PRONACIJE







a) Krivo srasli prelom sa ograničenim pokretima supinacije i pronacije težeg stepena


20%




b) Krivo srasli prelom sa potpunim ukočenjem pokreta supinacije i pronacije, a šaka je u povoljnom položaju pronacije ili u srednjem položaju


30%




c) Krivo srasli prelomi sa potpunom ukočenošću pronacije i supinacije u položaju supinacije


40%

7.


PSEUDOARTROZA PODLAKTICE







a) Lažni zglob podlaktice, ako su zahvaćene obje kosti, (ako su promjene obostrane 50-60%)


40%




b) Lažni zglob ulne ili radiusa pojedinačno, (ako su promjene obostrane 30-40%)


20-30%




c) Operativno korigovane pseudoartroze cijeniti prema eventualnim funkcionalnim ispadima




8.


AMPUTACIJA-GUBITAK PODLAKTICE







Amputacija - gubitak podlaktice sa prikladnim bataljkom i funkcionalno ispravnim ramenim i lakatnim zglobom.

(Ako su promjene obostrane utvrđuje se procenat u visini 100%)


60%




LAKAT

9.


OGRANIČENI POKRETI U LAKTU







a) Lakše ograničeni pokreti fleksije i extenzije


10%




b) Ograničenje pokreta u laktu sa mogućnošću pokretanja u povoljnom položaju


20%




c) Ograničenje pokreta u laktu sa mogućnosću pokretnja u nepovoljnom položaju


30%,




d) Ankiloza u povoljnom položaju lakatnog zgloba


40%




e.) Potpuno ograničenje pokreta - ankiloza u nepovoljnom položaju


50%

10.


NESTABILNOST LAKATNOG ZGLOBA







a) Lakša nestabilnost


20%




b) Srednje teška nestabilnost


30%




c) Teška nestabilnost (potreban stabilizacioni aparat)


40%




DODATAK:

- Lakat čine tri zgloba:

- Humeroulnarni,

- Humeroradijalni i

- Radioulnarni.

- Kretnje u laktu su fleksija - savijanje koje se normalno izvode od 0-120o i više kod mršavijih osoba.

- Nultni položaj je ispruženi položaj podlaktice koja prati osovinu nadlaktice. Pokreti ispružanja ili extenzije od 120o do nultnog položaja.

Pokreti pronacije i supinacije se izvode u radioulnarnom zglobu (ruka se savije u laktu pod 90o napravi pesnica i ulnarnim dijelom dlana se postavi na podlogu to je nultni položaj, a supinacija se izvodi do 90o , pronacija do 90o..

- Povoljan položaj lakatnog zgloba je položaj lakta pod 90-120°, podlaktica u srednjem položaju supinacije i pronacije.

Nepovoljan položaj lakatnog zgloba je položaj lakta pod uglom većim od 120o ili manjim od 90o, a podlaktica u pronaciji ili supinaciji, te ispružen položaj lakta.

- Nestabilnost lakatnog zgloba mora biti dokazana relevantnim dijagnostičkim procedurama (RTG, UZ, MR, artroskopija), a moraju biti iscrpljene sve mogućnosti liječenja.







- Pod ukoćenošću ekstremiteta smatra se potpuna ukoćenost ili ako su pokreti zglobova mogući samo do ukupno 15o




NADLAKTICA

11.


PRIJELOMI NADLAKTICE







Stanja nakon prijeloma nadlaktice, sa ožiljnim promjenama, umjerenim skraćenjem, deformitetom nadlaktice i bez oštećenja susjednih zglobova, ako je funkcija ruke očuvana, cijeniti kao nagrđenost


10-20%

12.


PSEUDOARTROZA NADLAKTICE







a) Lažni zglob nadlakatne kosti ako je potrebna stabilizacija ortrozom (ako su promjene obostrane 60-70%).


50%




b) Operativno korigovana pseudoartroza nadlakatne kosti cijeni se prema funkcionalnom status susjednih zglobova i ruke u cjelini




13.


AMPUTACIJE







Amputacija-gubitak ruke u nadlaktici ili laktu sa prikladnim bataljkom i funkcionalno ispravnim ramenim zglobom ili gubitak ruke u visini podlaktice sa bataljkom kraćim od 10 cm ili sa bataljkom neprikladnim za protezu ili gubitak ruke u visini podlaktice sa ukočenošću ili kontrakturom ramenog ili lakatnog zgloba u nepovoljnom položaju.

(Ako su promjene obostrane utvrđuje se procenat u visini 100%)


70%

RAME

14.


OGRANIČENI POKRETI U RAMENU







a) Lakše ograničeni pokreti


10%




b) Srednje teško ograničeni pokreti


20%




c) Teže ograničeni pokreti


30%




d) Potpuno ukočenje - ankiloza ramenog zgloba u povoljnom položaju


40%




e) Potpuno ukočenje - ankiloza ramenog zgloba u nepovoljnom položaju


50%

15.


NESTABILNOST RAMENOG ZGLOBA







a) Nereponirano iščašenje ramena


40%




b) Ponavljajuće iščašenje ramena sa čestim luksacijama

( ako nema mogućnosti operativne korekcije)


30-40%




c) Labav zglob ramena u vezi sa lezijom mišića ramenog pojasa


50%

16.


EKSARTIKULACIJA RUKE U RAMENU







Eksartikulacija - gubitak ruke u ramenom zglobu i amputacija nadlaktice sa kratkim bataljkom do 14 cm ili sa bataljkom neprikladnim za protezu ili gubitak ruke u visini nadlaktice ili lakta sa ukočenošću ili sa kontrakturom ramenog zgloba u nepovoljnom položaju.

(Ako su promjene obostrane utvrđuje se procenat u visini 100%)


80%

17.


ENDOPROTEZA







Endoproteze zglobova ruke cijenimo analogijom tačke za ograničenje pokreta istog zgloba – minimalno 20%







DODATAK:

- Kretanje u humeroskapularnom zglobu odmicanje - abdukcija do 90o, ispružanje odizanje prema naprijed do 90o, extenzija - retrofleksija do 45o, rotacija prema vani i unutra do 90o. Ostali pokreti u ramenom obruču od 90-180° se izvode zahvaljujući pokretima skapule, pa je pri ispitivanju ograničenja pokreta u ramenim zglobovima potrebno je lopatice učiniti nepokretnim. Neutralni položaj za rameni zglob je položaj u kojem je ruka opuštena uz tijelo.

- Povoljan položaj ramenog zgloba je ako je abdukcija 70-80o sa antefleksijom 20o

- Nepovoljan položaj ramenog zgloba je abdukcija više od 80o i antefleksijom

- Nestabilnost ramenog zgloba se cijeni nakon završenih svih dijagnostičkih i terapijskih postupaka (RTG, UZ, MRI, artroskopija)




18.


PRIJELOM KLJUČNE KOSTI







Stanja nakon prijeloma ključne kosti se cijene samo ako su ostavile posljedice na funkciju ramenog zgloba analogijom tačke.




ŽIVCI

19.


Paraliza plexus brachialisa







a) jednostrana


80%




b) obostrana


100%

20.


Pareza plexus brachialisa







a) blaga


20-30%




b) srednja


40-50%




c) teška


60-70%

21.


Paraliza gornjeg dijela plexus brachialisa ( Erb – Duchenne)







a) jednostrana


50%




b) obostrana


90%

22.


Pareza gornjeg dijela plexus brachialisa







a) blaga


20%




b) srednja


30%




c) teška


40%

23.


Paraliza donjeg dijela plexus brachialisa ( Klumpke – Dejerine )







a) jednostrana


60%




b) obostrana


100%

24.


Pareza donjeg dijela plexus brachialisa







a) blaga


20-30%




b) srednja


40%




c) teška


50%

25.


Paraliza n. axilarisa







a) jednostrana


30%




b)obostrana


60%

26.


Pareza n. axilarisa


20%

27.


Paraliza n. musculocutaneusa







a) jednostrana


30%




b) obostrana


60%

28.


Pareza n. musculocutaneusa


20%

29.


Paraliza n. medianusa







a) jednostrana


40%




b) obostrana


80%

30.


Pareza n. medianusa


20-30%

31.


Paraliza n. radialisa







a) jednostrana


40%




b) obostrana


70%

32.


Pareza n. radialisa


20-30%

33.


Paraliza n. ulnarisa







a) jednostrana


40%




b) obostrana


70%

34.


Pareza n. ulnarisa


20-30%

GLAVA II: NOGA




STOPALO




35.


AMPUTACIJE STOPALA







a) Amputacija stopala u skočnom zglobu
(ako su amputacije obostrane i bataljci nepodesni za protetisanje utvrđuje se procenat 80-100%)


50%




b) Amputacija stopala po transitransversa ( po Chopart-u )


40%




c) Amputacija stopala po tarsometatarsea ( po Lisfranck-u)


30%




d) Amputacija svih prstiju bez metatarsalnih kostiju


20%




e) Amputacija bilo kojeg prsta zbog nagrđenosti


10%




f) Amputacija palca sa metatarzalnom kosti


20%




g) Amputacija 2 ili 3 prsta sa metatarzalni kostima


30%




DODATAK:

- Ako su amputacioni bataljci nepodesni za protetisanje procenat se povećava za 10%

- Pod bataljkom neprikladnim za protezu smatra se bataljak na kojem postoje trofičke promjene, stalni otoci, grizlice, fistule, bolni neurinom, deformiteti bataljka, opsežni ožiljci i ekstremna atrofija mišića




36.


STANJA NAKON PRIJELOMA JEDNE ILI VIŠE KOSTIJU STOPALA

(ako za posljedicu ima deformisano stopalo i kompromitvan hod)







a) Lake promjene


10%




b) Srednje teške ( ako su obostrane uvećava se za 10% )


20%




c) Teške ( ako su obostrane uvećava se za 20% )


30-40%




d) Kontrakture i ankiloze te deformitete prstiju stopala (cijeniti analogijom

tačke ovisno o težini i njihovom uticaju na funkciju)




37.


OGRANIČENI POKRETI SKOČNOG / NOŽNOG ZGLOBA







a) Lakše ograničena dorzalna i plantarna fleksija, everzija i inverzija


10%




b) Teže ograničeni pokreti u skočnom zglobu


20%




c) Teške kontrakure kada se zglob ne može dovesti u nultni položaj, stopalo pretežno u kalkaneus ili equines poziciji


30%




d) Ukočenost u skočnom zglobu u nultnom položaju


30%




e) Ukočenost ankiloza u nepovoljnom kalkaneus ili equines položaju (ako je ankiloza u nepovoljnom položaju obostrana procenat iznosi od 50-70%)


40%




DODATAK:

Skočni zglob čine gornji nožni zglob-talocruralni zglob u kojem su mogući pokreti dorzalne fleksije do 20o, plantarne fleksije do 45o. Nultni položaj skočnog zgloba je položaj u kojem je sa potkoljenicom pod uglom od 90o

Donji nožni zglob čine zglobovi tarzusa i u njemu se izvode pokreti inverzije i abdukcije 20oi everzije i abdukcije do 30o

Povoljan položaj ukočenosti stopala u nultnom ili položaju fleksije 95-100° i srednjem položaju inverzije i everzije.




38.


UROĐENI DEFORMITETI STOPALA







a) Lakši deformiteti zaravljeno stoplalo-transferzoplanus blagi varus ili valgus


10%




b) Srednje teške deformacije sa smetnjama pri kretanju ( ako su obostrane uvećava se za 10%)


20%




c) Teške deformacije: ekvinovarus sa everzijom stopala, teški valgus sa izrazito kompromitovanim hodom (ukoliko su promjene obostrano procenat se uvećava za 20%)


30-40%

POTKOLJENICA

39.


PRIJELOMI POTKOLJENICE







a) Dobro srasli prijelom potkoljenice bez otoka i promjenama na susjednim zglobovima sa:

- skraćenjem noge do 3 cm

- skraćenjem noge preko 3 cm


10-20%
30%




b) Loše srastao prijelom potkoljenice sa deformacijom i devijacijom stopala, ožiljcima i otokom:

- sa skraćenjem do 3 cm


30%

- sa skraćenjem od 4 - 7 cm


40%

- sa skraćenjem od 7 - 12 cm ( ako je potkoljenica afunkcionalna cijeni se u visini 60% )


50-60%




Ako su promjene prijeloma podkoljenice obostrane procenat se uvećava od 10-30% ovisno o težini promjena




40.


PSEUDOARTROZA







Lažni zglob potkoljenice (tibije ili obje kosti)

(ako su promjene obostrane 70-100% ovisno o funkcionalnom nalazu i mogućnosti kretanja)


50%

41.


AMPUTACIJA POTKOLJENICE







a) Amputacija noge u potkoljenici sa bataljkom podesnim za protetisanje i urednim funkcionalnim nalazom na koljenu i kuku


60%




b) Ako je bataljak nepodesan za protetisanje ili postoji kontraktura koljena ili kuka u nepovoljnom položaju procenat se povećava za 10%


70%




c) Ako su amputacije potkoljenica obostrane sa bataljcima neprikladnim za protetisanje.

Pod bataljkom neprikladnim za protezu smatra se bataljak na kojem postoje trofičke promjene, stalni otoci, grizlice, fistule, bolni neurinom, deformiteti bataljka, opsežni ožiljci i ekstremna atrofija mišića


100%

KOLJENO

42.


OGRANIČENI POKRETI U KOLJENU







a) Lakše ograničeni pokreti (ekstenzija zaostaje za 10o, fleksija 10-20%)


10%




b) Srednje ograničeni pokreti (ekstenzija zaostaje za 10-30%, a fleksiju izvodi više od 90o)


20-30%




c) Teško ograničenje pokreta (ekstenzija zaostaje više od 30o, a fleksija je moguća do 90o)


30-40%




d) Ankiloza - potpuna nemogućnost kretanja u koljenom zglobu u povoljnom

položaju (ako su promjene obostrane procenat se utvrđuje u visini 60-70%)


30-40%




e) Ankiloza – potpuna nemogućnost kretanja u koljenom zglobu u
nepovoljnom položaju (ako su promjene obostrane procenat se utvrđuje u visini od 70-100%)


40-60%

43.


NESTABILNOST KOLJENA







a) Hod lako kompromitovan


20%




b) Teža nestabilnost, neophodna stabilizaciona ortroza


30-40%




Nestabilnost koljenog zgloba može se cijeniti onda kada su obavljene sve dijagnostičke i terapijske procedure, kao i rehabilitacija (RTG, UZ, MRI koljena, artroskopija i liječenje pod nadzorom ortopeda, te završen rehabilitacioni tretman )




44.


ENDOPROTEZA







Stanja nakon ugradnje endoproteza koljena parcijalnih ili totalnih cijene se analogijom tačke za ograničenje pokreta ovisno o funkcionalnom stanju nakon završenog liječenja i rehabilitacije - minimalno 20%




45.


POREMEĆAJI ČAŠIĆE (prijelomi, odstranjenje-patelektomija)







Cijene se prema funkcionalnom stanju koljena analogijom tačke za kontrakture ili nestabilnost koljena.




46.


DEZARTIKULACIJA NOGE U KOLJENOM ZGLOBU







Sa očuvanim funkcionalnim nalazom na kuku i bataljkom podesnim za protetisanje


70%




DODATAK:

- Kretanje u koljenom zglobu su: savijanje - fleksija koja se izvodi do 130o, a moguće je i nešto više. Ovisno o debljini pacijenta, a ispitivanje se vrši u ležećem položaju na trbuhu ili pri stajanju na jednoj nozi ili ležeći na leđima, ako je funkcija pripadajućeg koljena očuvana. Nultni neutralni položaj je položaj ispružene noge u kojem potkoljenica prati osovinu natkoljenice - ispružanje extenzija u koljenu se izvodi od 130o do nultnog položaja, a mjerimo ugao koji nedostaje do pune extenzije, konstitucionalno je moguće nekada ispružiti nogu u koljenu i do 15o preko nultnog položaja. Pri pregledu koljena obavezan je pregled i opis pokreta u susjednim zglobovima, mogućnost stajanja na jednoj nozi, hod, čučanj, trofika i gruba motorna snaga natkoljenice. Prilikom ocjene procenta invaliditeta voditi računa o ukupnoj funkciji noge (hod, trčanje, klečanje, čučanje i sl.)

- Povoljan položaj koljena je pod uglom ako ekstenzija zaostaje od 5-30 stepeni, utvrđuje se procenat od 30-40%.

- Nepovoljan položaj ukočenosti koljena je ako ekstenzija zaostaje 30-60 stepeni kada se utvrđuje procenat od 40% i kada ekstenzija zaostaje 60-90 stepeni kada se utvrđuje procenat 50% i kada ekstenzija zaostaje više od 90 stepeni utvrđuje se procenat 60% što odgovara neupotrebljivosti noge u potkoljenici.




KUK

47.


STANJA NAKON PRIJELOMA BEDRENE KOSTI







a) Sa skraćenjem noge za 3 cm bez deformiteta i kontraktura u susjednim zglobovima


20%




b) Sa skraćenjem noge 4-7 cm

(ako postoji kontraktura susjednih zglobova i deformitet kosti procenat se uvećava za 10-20%)


30-40%




c) Skraćenje noge 7 cm i više

(ako postoji uz skraćenje noge deformitet kosti ili kontraktura susjednih zglobova procenat se uvećava za 10-30%)


50-60%

48.


PSEUDOARTROZA







Pseudoartroza bedrene kosti ako se ne može operativno korigovati:

- Vrata bedrene kosti

- Trupa bedrene kosti

(ako su promjene obostrane procenat se uvećava za 20-30%)


60%
50%

49.


OGRANIČENI POKRETI U KUKU







a) Lakše ograničeni pokreti


10%




b) Srednje teško ograničenje pokreta (pokreti ograničeni do 1/3 ampl.)


20-30%




c)Teško ograničenje pokreta kod ograničenja kretnji zgloba kuka u smjeru abdukcije, adukcije i rotacije za 1/3 normalne pokretljivosti utvrđuje se procenat od 30%. Kod ograničenja pokretljivosti zglobova kuka u svim smjerovima za polovinu normalne pokretljivosti utvrđuje se procenat 40%. Kod smanjene pokretljivosti zgloba kuka u svim smjerovima više od jedne polovine utvrđuje se procenat više od 50%.


30-50%




d) Kompletno ograničenje pokreta - ankiloza u povoljnom položaju

Povoljan položaj kuka fleksioni položaj za 10-25 stepeni, abdukciji ili adukciji do 10° i u normalnom položaju rotacije prema vani do 10 stepeni.


40%




e) Ankiloza u nepovoljnom položaju,

Nepovoljan položaj zgloba kuka je položaj fleksije kuka više od 25 stepeni, iznad 10o abduckije ili adukcije u vanjskoj ili unutarnjoj rotaciji. Viši procenat u okviru navedenog raspona primjenjivat će se ako je ukočenost zgloba kuka u izrazitijem uglu koji više ometa funkciju noge.

(ako su ankiloze obostrano bez obzira na položaj 100%)


50-70%

50.


ENDOPROTEZE KUKA







a) Cijenimo analogno funkcionalnom ograničenju primjenom tačaka za kontrakture – minimalno 20%







DODATAK:

- U zglobu kuka moguće su kretnje:

- fleksija sa ispruženom nogom u koljenu 90-100o,

- fleksija sa savijenom nogom u koljenu 120-140o,

- abdukcija – odmicanje 40o,

- abdukcija primicanje preko druge noge 30o

- rotacija (ispituje se u potrbušnom položaju sa savijenom nogom u koljenu, moguća je rotacija van ii unutra do 45o)

- extenzija noge u kuku moguća je 15-30%




51.


AMPUTACIJA







a) Amputacija noge u natkoljenici sa funkcionalno ispravnim bataljkom i zglobom kuka


70%




b) Gubitak noge u visini natkoljenice sa bataljkom kraćim od 12 cm i nepodesnim za protetisanje, ukoćenošću ili sa kontrakturom kuka u nepovoljnom položaju.

Pod bataljkom neprikladnim za protezu smatra se bataljak na kojem postoje trofičke promjene, stalni otoci, grizlice, fistule, bolni neurinom, deformiteti bataljka, opsežni ožiljci i ekstremna atrofija mišića


80%




c) Dezartikulacija noge u kuku


80%

52.


POTPUNA NEUPOTREBLJIVOST JEDNE NOGE ( nogu ne može koristiti ni kao oslonac ) ukoliko promjene nisu predviđene u nekoj drugoj tački pravilnika


80%




- Ako na jednom ekstremitetu postoji više fizičkih onesposobljenja ukupan procenat ne može biti viši od procenta koji se primjenjuje za amputaciju - gubitak ekstremiteta ili dijela ekstremiteta.




53.


UROĐENI NEDOSTACI NA LOKOMOTORNOM SISTEMU AGENEZIJE, HIPOPLAZIJE, AHONDROPLAZIJE I DR.







Cijeniti analogijom tačke za amputacije i druge funkcionalne ispade vodeći računa o ukupnom funkcionalnom nedostatku ekstremiteta




54.


HRONIČNI OSTEOMIELITIS







a) Koji ne stvara funkcionalne smetnje bez fistula i bez otoka


10%




b) Sa stalnim fistulama, čestim egzacerbacijama i funkcionalnim smetnjama


20-40%

55.


NEUROCIRKULATORNE POSLJEDICE POVREDE EKSTREMITETA







Sudekov sindrom, posttrombotički sindrom sa oteklinama i ulceracijama

Ako su promjene obostrane pod tačkom 54 i 55 procenat povećati za 10%.


20-40%

ŽIVCI

56.


Paraliza plexus lumbosacralisa







a) jednostrana


80%




b) obostrana


100%

57.


Pareza plexus lumbosacralisa







a)blaga


20-30%




b)srednja


40-50%




c)teška


60-70%

58.


Paraliza n. ischiadicusa







a) jednostrana


50%




b) obostrana


80%

59.


Pareza n. ischiadicusa







a)blaga


20%




b)srednja


30%




c)teška


40%

60.


Paraliza n. femoralisa







a) jednostrana


40%




b) obostrana


70%

61.


Pareza n. femoralisa


20-30%

62.


Paraliza n. peroneusa







a) jednostrana


30%




b) obostrana


60%

63.


Pareza n. peroneusa


20%

64.


Paraliza n. tibialisa







a) jednostrana


30%




b) obostrana


60%

65.


Pareza n. tibialisa


20%

KRVNI SUDOVI




ANEURIZME




66.


Aneurizme manjih arterija šake, podlaktice, stopala, potkoljenice


0-20%

67.


Aneurizme arterija obje šake, podlaktice, stopala, potkoljenice


30%

68.


Aneurizme a.femoralis, a.popliteae, a.axilaris., a.brachialis


40%

69.


Aneurizme a.carotis internae ili comunis


40%

70.


Aneurzma aorte


40-70%

71.


Aneurizme važnih i teže pristupačnih arterija za hiruršku intervenciju


60%




ARTERIJSKA I VENSKA INSUFICIJENCIJA




72.


Arterijska insuficijencija teški bolovi u mirovanju ako su dokazane stenoze krvnih žila


10%

73.


Arterijska insuficijencija-manje tkivne ulceracije i proširene vene sa tkivnim ulceracijama


20%

74.


Arterijska insuficijencija-gubitak tkiva –gangrena, amputacija u ovisnosti od visine amputacije


40-80%




LIMFNA INSUFICIJENCIJA




75.


Hronični limfedem sa elefantijazom ruke ili noge


30%

76.


Hronični limfedem sa velikim narušavanjem upotrebe ekstremiteta


40-60%

77.


Hronični limfedem pri neupotrebljivosti cijelog ekstremiteta


80%




Za tačke 73.,74., 75. ,76. i 77. ukoliko su promjene obostrane procenat se uvećava za 10%




GLAVA III - LOBANJA I MOZAK

78.


Fraktura lobanje, bez koštanih defekata i bez nervnih poremećaja


10%

79.


Fraktura lobanje, sa defektom kosti ili impresijom bez nervnih poremećaja


20%

80.


Povreda lobanje, sa ili bez frakture, sa oštećenjem kognitivnih funkcija i neurasteničnom simptomatologijom







a) blagi oblik ( neznatno i lako oštećenje kognitivnih funkcija MMSE 22-25, lake neurastenične tegobe )


20-30%




b) umjereni oblik ( oštećenja kognitivnih funkcija srednjeg stepena MMSE 15-21, izražene neurastenične tegobe)


40-60%




c) teški oblik ( oštećenje kognitivnih funkcija teškog stupnja, MMSE manja od 14, teške neurastenične tegobe)


70-90%




Napomena: Obavezno kliničko ispitivanje stanja ( CT i /ili NMR mozga, EEG, neuropsihološko testiranje, testovi na organicitet.




81.


KLINIČKI UTVRĐENA EPILEPSIJA NASTALA USLJED POVREDE ILI BOLESTI







a) kad su napadi rijetki, 1x mjesečno


20%




b) kad su napadi česti, 2-3x mjesečno


30-40%




c) kad su napadi vrlo česti, 1-3 x nedeljno


50-60%




d) kada su napadi veoma česti 1 ili više puta dnevno


70-80%




Ova graduacija se odnosi na parcijalne napade, mioklone, apsanse, odnosno napadi koji su bez poremećaja senzorija.







e) Generalizirani tonično -klonični napadi koji se ne mogu staviti pod kontrolu


100%




f) epilepsija sa evidentnim kognitivnim deficitom, trajno izmjenjena ličnosti, ukupan procenat se povećava za 10-20%, ukupno u najtežim slučajevima do 100%.

Ocjena invaliditeta po osnovu epilepsije kod djece utvrđuje se u gore navedenim procentima uz obavezne kontrolne preglede zavisno od uzrasta djeteta i zavisno od dužine liječenja, a preporučeno pri polasku u osnovnu školu, pri polasku u srednju školu, a nakon 18.-godine cijeniti kao odrasle osobe. Kod odraslih osoba zavisno od tipa epileptičnih napada i učestalosti istih potrebno je napraviti reviziju funkcionalnog stanja nakon 5. godina od posljednje ocjene.




VILICA

82.


Prijelom gornje vilice sa deformitetom (prema stepenu)


20-50%

83.


Loše srastao prijelom donje vilice sa poremećenom artikulacijom preostalih zuba (prema težini)


20-30%

84.


Prijelom donje vilice sa ograničenjem otvaranja usta 30 i 20 mm


20-30%

85.


Prijelom donje vilice sa ograničenjem otvaranja usta 20 i 10 mm


40-50%

86.


Maksimalno otvaranje usta ispod 10 mm


50-80%

87.


Pseudoartroza donje vilice sa većim defektom koštanog masiva zajedno sa zubima tako da otežava ili potpuno onemogućuje protetisanje ili žvakanje


60-80%

OČI

88.


Gubitak jednog oka (enukleacija)


40%

89.


Gubitak vida na jednom oku, VO na tom oku manja od 0,05, a na drugom oku veća od 0,5


30%

90.


Gubitak oba oka, ili potpuni gubitak vida na oba oka ili smanjenje VO na oba oka ispod 0,05


100%



Procjena oštećenja vidnih funkcija u odnosu na najbolje korigovanu vidnu oštrinu (VO ) na daljinu

SLABIJE OKO




Oštrina vida


0,5


0,4


0,3


0,2


0,1


0,08


0,05


0,02


0,00

T.O. u %

B


0,8-1,0


ø


10%


10%


10%


20%


20%


20%


20%


30%

O


0,6-0,7


ø


10%


10%


20%


20%


20%


30%


30%


40%

LJ


0,5


10%


10%


10%


20%


20%


30%


30%


40%


50%

E


0,4


ø


20%


20%


30%


30%


40%


40%


50%


60%




0,3


ø


ø


30%


30%


40%


40%


50%


60%


70%

O


0,2


ø


ø


ø


50%


50%


60%


60%


70%


80%

K


0,1


ø


ø


ø


ø


70%


70%


80%


80%


90%

O


0,08


ø


ø


ø


ø


ø


80%


90%


90%


90%




0,05


ø


ø


ø


ø


ø


ø


90%


90%


90%




0,02


ø


ø


ø


ø


ø


ø


ø


100%


100%




0,00


ø


ø


ø


ø


ø


ø


ø


100%


100%




Procjena oštećenja vidnih funkcija u odnosu na stanje vidnog polja (VP) i adnexa oka




91.


Izolovana oštećenja VP na jednom oku pri normalnom VP drugog oka trajnog karaktera: temporalna/nazalna kvadrantopsija, gornja horizontalna hemianopsija


20%

92.


Izolovana oštećenja VP oba oka trajnog karaktera: bitemporalne/ binazalne kvadrantopsije, gornje horizontalne hemianopsije.


30%

93.


Homonimne hemianopsije


50%

94.


Donje horizontalne hemianopsije


50%

95.


Trajni defekt vidnog polja, apsolutni paracentralni skotom veći od 30 stepeni


30%

96.


Koncentrično suženje VP na jednom/oba oka, 30-21 stepen


10/50%

97.


Koncentrično suženje VP na jednom/oba oka, 20-11 stepeni


20/60%

98.


Koncentrično suženje VP na jednom/oba oka, 10 - i manje stepeni


30/90%

99.


Koncentrično suzenje VP, oba oka 5 - i manje stepeni


100%

100.


Jednostrana ptoza gornjeg kapka, konačna procjena prema stepenu oštećenja VO i VP


30%

101.


Obostrana spuštenost gornjeg kapka (lagoftalmus), konačna procjena prema stepenu oštećenja VO i VP


30-60%

102.


Potpuna ili djelimična oduzetost ili lezija bulbomotora (područje inervacije n.oculomotorius, n.trochlearis i n.abducens), sa diplopijama koje su objektivno dokazane jednostrano/obostrano


30-50 %

103.


Nepotpuna jednostrana unutrašnja oftalmoplegija


10%

104.


Stanje suzenja nakon povrede ili bolesti suznih puteva na jednom/oba oka


10/30%

105.


Stanja nakon plastičnih rekostruktivnih zahvata kapaka, sa oštećenom funkcijom kapaka


20%

NOS

106.


GUBITAK NOSA







a) Potpuni gubitak nosa bez mogućnosti hirurške korekcije, uključujući nagrđenost


60%




b) Djelimični gubitak nosa, prema stepenu oštećenja funkcije i nagrđenosti


20-50%

USTA I ZUBI

107.


Ožiljak na ustima koji se ne može operacijom popraviti a ometa govor, ishranu, ne zadržava pljuvačku itd. (kao posljedica traume ili tumora uključujući i nagrđenost)


20-50%

108.


Povrede nepca i jezika koje otežavaju gutanje i govor







a) u manjoj mjeri


30-40%




b) u znatnoj mjeri


50-80%

109.


Potpuni gubitak ili paraliza jezika


90%

110.


Djelimična paraliza jezika sa otežanim govorom i gutanjem


40-60%

111.


Defekti nepca







a) protetisani veći defekt nepca


20%




b) defekt nepca bez mogućnosti korekture odgovarajućom protezom (smetnje pri uzimanju hrane)


50%

112.


Rascjepi usana, vilica, nepca i veluma kod djece







a) nesanirani rascjep usne


20%




b) sanirani rascjep usne


10%




c) nesanirani rascjep usne i vilice


50%




d) sanirani rascjep usne i vilice


30%




e) nesanirani rascjep usna – vilica – nepce


100%




f) sanirani rascjep usne, vilice i nepca


50%

113.


Gubitak skoro svih zuba







Proteza nije moguća


30%

114.


Stalna pljuvačna fistula – neoperabilna


20%

UŠI I SLUH

115.


SLUH







a) Gluhoća, urođena ili stečena u djetinjstvu ili nagluhost sa smetnjama govora, koja se graniči sa gluhoćom (gubitak sluha po Fowleru od 95-100%) urođena ili stečena do 7. godine života (zbog teških smetnji ne formiranog govora) - gluhonjemost


100%




b) Kasnije stečena gluhoća (u 8. do 18. godini života) sa gubitkom sluha po Fowleru od 95 do 100 % i sa teškim smetnjama govora (teško razumljiv glasni govor, mali fond riječi), govor nerazgovjetan


70-90%




c) Potpuni gubitak sluha po Fowleru od 95-100% sa uredno razvijenim govorom


70%




d) Obostrano teško oštećenje sluha po Fowleru 90%-95%


60%




e) Ukupan gubitak sluha po Fowleru 70-90%


40%




f) Ukupan gubitak sluha po Fowleru 60-70%


30%




g) Ukupan gubitak sluha po Fowleru 50-60%


20%

116.


UŠI







a) Gubitak jedne ušne školjke ukoliko nije moguće protetisanje


20%




b) Gubitak obje ušne školjke ukoliko nije moguće protetisanje


40%

117.


Maniere – klinički dokazan







a) Jedan do dva napada godišnje


0-10%




b) Češći napadi prema težini


20-40%




c) Napadi više puta mjesečno


50%

118.


Vestibularni aparat







a) Izolirano nekompenzirano oštećenje vestibularnog aparata – jednostrano


20%




b) izolirano nekompenzirano oštećenje vestibularnog aparata – obostrano


40%

NAGRĐENOST ( UNAKAŽENJE )

119.


Ocjenjuje se prema težini nagrđenosti glave i vrata ( bez nagrđenosti koje su već navedene ( uzimajući u obzir spol i godine života)







a) nagrđenost


20-30%




b) unakaženje kao teži oblik nagrđenosti


40-60%




Napomena: kod žena se ocjenjivanje nagrđenosti odnosi i na izložene dijelove tijela ( ruke i noge). Pod unakaženjem misli se na stanja koja izazivaju osjećaj nelagode kod prosječnog promatrača.




MOŽDANI ŽIVCI

120.


Oštećenje n. olfaktorijusa (anosmija ) obostrano


20%

121.


Paraliza n. okulumotorijusa


30%

122.


Pareza n.okulomotorijusa


20%

123.


Paraliza n. trochlearisa


30%

124.


Paraliza n. abducensa


30%

125.


Paraliza sva 3 živca pokretača oka







a) na jednom oku


30%




b) na oba oka


50%

126.


Pareza sva 3 živca pokretača oka


30%

127.


Paraliza n. facialisa







a) jednostrana


40%




b) obostrana


60%

128.


Pareza n. facialisa


10-30%

129.


Oštečenje n. trigeminusa







a) n. oftalmicus – senzitivna grana, ako postoje komplikacije u vidu neuroparalitičkog keratitisa i sekundarnog oštećenja vida, prema stupnju oštećenja vida


20-30%




b) oštećenje n. mandibularisa sa atrofijom muskulature za žvakanje


30-40%

130.


Klinički utvrđena neuralgija n. trigemini







a) sa rijetkim napadima


20%




b) sa čestim napadima ( najmanje jednom sedmično)


30-50%




c) u najtežim slučajevima ( svakodnevni napadi) poslije neuspjelih pokušaja liječenja kirurškim putem


60-90%

131.


Paraliza bulbarnih živaca







a) blaži oblici ( dizartrija, disfagija, disfonija)


50-80%




b) najteži oblici ( afagija, anartrija, afonija )


100%

132.


Hemipareza







a) blagi oblik ( subjektivni osjećaj težine u ekstremitetima , proniranje ruke, odnosno blago tonjenje ekstremiteta u antigravitacijskom položaju )


20-40%




b) srednji teški oblik ( u AG položaju ekstremiteti brzo tonu, aktivno na kratko može odići ruku ili nogu od podloge)


50-70%




c) teški oblik ( bez mogućnosti savladavanja sile zemljine teže – ekstremitet povlači po podlozi )


80-100%

133.


Decerebracija, kvadriplegija, triplegija, paraplegija, hemiplegija


100%

134.


Monoplegija


80%

135.


Centralno i periferno uvjetovane kvadripareze







a) diskretne


20%




b) blage


30-60%




c) srednje


70-90%




d) teške


100%

136.


Parapareza







a) blaga


20-40%




b) srednja


50-70%




c) teška


80-100%

137.


Afazije, bez drugih poremećaja







a) blage


20%




b) srednje


30-40%




c) teške


50-70%




d) globalne


100%

138.


Multipla skleroza







a) blagi oblici (EDDS scor 0-2)


20-40%




b) srednji teški oblici (EDDS scor 3-5)


50-70%




c) teški oblici ( EDDS scor 6-10 )


80-100%

139.


Parkinsonova bolest i sekundarni parkinsonizam







a) blagi oblik (Hoehn i Yahr stadij 1 i 2 )


20-40%




b) srednje teški oblik (Hoehn i Yahr stadij 3)


50-70%




c) teški oblik ( Hoehni i Yahr stadij 4 )


80-90%




d) potpuno oštećenje ( Hoehni i Yahr stadij 5 )


100%




Druge ekstrapiramidalne sindrome i ataktični sindrom cijeniti analogijom tačke 139.




140.


Myasthenia gravis i mijastenični sindromi







a) blaži okularni oblik sa dobrim odgovorom na terapiju


30%




b) teški okularni oblik bez pozitivnog odgovora na terapiju


60%




c) blaži bulbarni oblik sa dobrim odgovorom na terapiju


40%




d) teški bulbarni oblik sa slabim odgovorom na terapiju


80-90%




e) blaži generalizirani oblik sa dobrim odgovorom na terapiju


40%




f) umjereno teška generalizirana mijastenija ovisno o terapijskom odgovoru


60-90%




g) teški generalizirani oblik


100%

141.


Bolesti motrnih neurona i primarne mišićne bolesti (ALS, spinalne amiotrofije, postpolio sindrom, mišićne distrofije i druge miopatije), hereditarne senzomotoričke neuropatije i postinfekcijski poliradikuloneuritis- ovisno o stupnju mišićne slabosti


50-100%

142.


Cerebralna paraliza ovisno o neurološkim ispadima, a uzimajući u obzir kognitivna i psihička oštećenja


50-100%

GLAVA IV- KIČMA I KIČMENA MOŽDINA









143.


STANJE NAKON PRIJELOMA KIČMENIH PRŠLJENOVA BEZ NEUROLOŠKIH ISPADA







a) Sa manjim deformacijama ( ugao zakrivljenosti kralježnice 25-45 stepeni po Cobbu )


20-30%




b) Sa većim deformacijama ( ugao zakrivljenosti kralježnice više od 45 stepeni po Cobbu )


40-50%




c) Gubitak funkcije jednog dinamičkog segmenta kičmenog stuba dokazuje se kliničkim pregledom i funkcionalnim radiografijama u maksimalnoj inklinacji i reklinaciji, a dokazuje se potpuna nepokretljivost u jednom segmentu u smislu završne faze. Potpuni gubitak funkcije jednog dinamičnog segmenta kičmenog stuba cijeni se u visini 30%, a za gubitak pokretljivosti svakog slijedećeg dinamičnog segmenta procenat se povećava za 10%







DODATAK:

- Deformacija kičmenog stuba nakon prijeloma pršljenova cijene se nakon završenog liječenja i rehabilitacije uz obaveznu radiološku dijagnostiku mjerenje zakrivljenosti kičmenog stuba, te ev. dinamičke snimke kičmenog stuba.




144.


STANJE NAKON PRIJELOMA KIČMENIH PRŠLJENOVA SA NEUROLOŠKIM ISPADIMA







a) Lakšeg stepena


40-50%




b) Srednjeg stepena


60-70%




c) Teškog stepena


80-90%




d) Sa potpunom oduzetošću donjih extremiteta


100%

145.


STANJA NAKON PRIJELOMA VRATNOG DIJELA KIČME SA NEUROLOŠKIM ISPADIMA







a) Lakši oblici


40-50%




b) Srednje teški oblici


60-70%




c) Teški oblici


80-90%




d) Najteži oblici


100%

146.


Druga oštećenja kičmenog stuba bez obzira na etiologiju cijeniti analogijom tačke za definitivne neurološke deficite uzimajući u obzir i funkcionalna ograničenja kičmenog stuba




147.


UROĐENI ILI STEČENI DEFORMITETI KIČMENOG STUBA







a) Lakše skolioze, kifoze bez narušavanja posture i hoda, ugao zakrivljenosti kralježnice- kičme po Cobbu do 25 stepeni


10%




b) Srednje teški deformiteti sa narušenom posturom, ugao zakrivljenosti kralježnice- kičme po Cobbu od 25 stepenio do 45 stepeni


20-40%




c) Teži deformiteti sa stvaranjem gibusa, narušavanjem posture, ugao zakrivljenosti kralježnice- kičme po Cobbu više od 45 stepeni


50-70%




d) Najteži deformiteti sa teškim deformacijama kičmenog stuba, teško kompromitovanim hodom do potpune imobilnosti, znacima kardiorespiratornih smetnji


80-100%

KARLICA ( PELVIS)

148.


a) Konsolidovani prijelom karličnih kostiju sa funkcionalnim smetnjama, smetnjama pri hodu, asimetrijom zdjelice


20-40%




b) Ako uz prijelom karlice postoji povreda organa procenat se utvrđuje prema tačkama predviđenim za oštećenje funkcije navedenih organa i karlice




149.


Hemipelvektomija – amputacija polovine zdjelice


90%




DODATAK:

- Pod ukočenošću ekstremiteta smatra se potpuna ukočenost ili ako su pokreti zglobova mogući samo do ukupno 15o

- Ako pri funkcionalnim poremećajima ekstremiteta postoje istovremeno i znatnije trofičke promjene stalne otekline, fistule, grizlice ili bolni neurinomi procenat oštećenja povećava se za 10% ( stanje nakon preloma ekstremiteta, oštećenja mišićnog i drugog tkiva i slično)




GLAVA V- GRLO ( LARYNX )

GRLO ( LARYNX )

150.


Suženost grla sa otežanim disanjem

(prema stepenu oštećenja –blagi, umjereni, teži )


20-40%

151.


Suženost grla (usljed oštećenja grkljana i dušnika)

Sa otežanim disanjem u velikoj mjeri do dispnoe bez napora


50-80%

152.


Potrebno stalno nošenje kanile kao i totalna laringektomija


80%

153.


Parcijalna laringektomija

( ovisno o položaju glasnica, opsežnosti OP zahvata ili traume)


50-70%

154.


Paraliza n. rekurensa







a) jednostrana


20%




b) obostrana (zavisno od položaja glasnica)


60-70%




Za utvrđivanje ovih stanja neophodni su pregledi: indirektna laringoskopija ili fonijatrijski pregled uz obavezan pregled i nalaz fonijatra ili otorinolaringologa.




GLAVA VI - ŽDRIJELO ( PHARYNX) I JEDNJAK ( OESOPHAGEUS)

ŽDRIJELO ( PHARYNX) I JEDNJAK ( OESOPHAGEUS)









155.


Oduzetost ždrijela prema težini


20-50%

156.


Suženje jednjaka bez potrebe bužiranja


20-40%

157.


Suženje jednjaka sa potrebnim stalnim bužiranjem (kalibar suženja, učestalog bužiranja, poremećaj ishrane, opće stanje


50-70%

158.


Jednjak sasvim zatvoren, ishrana kroz gastričnu fistulu-sondu (gastrostomija) prema težini, općem stanju, uhranjenosti i inkontinenciji fistule


80-100%

GLAVA VII- GRUDNI KOŠ




OŠTEĆENJA DOJKE




159.


Ukaženost dojki većeg stepena


20 – 30%

160.


Gubitak jedne dojke


30%

161.


Gubitak obje dojke


50%

162.


Prijelomi, defekti kostiju grudnog koša (prema raširenosti defekta)


0-10%

163.


Prijelomi rebara loše konosilidirani bez plućne i srčane insuficijencije (prema opsežnosti defekta)


20-40%

164.


Prijelomi rebara loše konosilidirani sa plućnom i srčanom insuficijencijom cijeniti prema opsežnosti defekta te parametrima za plućnu i srčanu insuficijenciju .


50-100%

165.


Pleuropulmonalna fistula


30-50%




Cijeniti prema opsežnost defekta te parametrima za plućnu (spirometrija) i srčanu insuficijenciju (EF).







OŠTEĆENJE RESPIRATONE FUNKCIJE (TRAJNO SMANJENJE RESPIRATORNE FUNKCIJE NEOVISNO O ETIOLOGIJI)







PLUĆA




166.


Priraslice pleure i strana tijela u plućnom tkivu ili u zidu grudnog koša nakon traume, zaliječeni bez reakcije


20%

167.


Odstranjenje plućnog krila bez promjena na suprotnom hemitoraksu sa oštećenjem plućne funkcije a bez opterećenja desnog srca


60%

168.


Odstranjenje jednog plućnog krila sa promjenama na suprotnom hemitoraxu i oštećenjem plućne i srčane funkcije


70-100%

169.


Oštećenje respiratorne funkcije







a) lakog stepena


0-10%




b) srednjeg stepena


20-50%




c) teškog stepena


60-80%




d) Kompletno oštećenje respiratorne funkcije, trajna globalna insuficijencija uz znake hroničnog plućnog srca i srčanom insuficijencijom teškog stupnja


90-100%









170.


Transplantacija pluća


100%




Dodatak: ukoliko se radi o odstranjenju jednog do dva lobusa plućnog krila cijeniti u najvišem procentu predviđenog funkcionalnog oštećenja




SRČANA OŠTEĆENJA




Stanje iza traume srca, urođena ili stečena bolest srca, srčana insuficijencija neovisno o etiologiji , kardiomiopatije neovisno o etiologiji, koronarna bolest, nakon preboljelog infarkta srca, perkutane koronarne intervencije ,(ugradnja stenta), hirurški tretmani ishemijske bolesti srca (premosnice i sl.-neovisno o broju), valvularne bolesti-zamjena valvula, stanja iza preboljelog miokarditisa, perikarditisa i endokarditisa, poremećaji ritma i sprovođenja, ugradnje elektrostimulatora, operativni zahvati na srcu, tumori srca, primarna plućna hipertenzija teškog stepena procijenjena ehokardiografski i invanzivnom dijagnostikom sa većom plućnom hipertenzijom od 70 mmHg.

Vještače se trajna stanja koja se ne mogu popraviti svim raspoloživim metodama liječenja i koja se moraju klinički utvrditi i standardno se stepenuju prema Nyha klasifikacijama




171.


Oštećenje srčane funkcije







a) Blago oštećenje (NYHA I)


0-10%




b) Srednje oštećenje (NYHA II)


20-50%




c) Teško oštećenje (NYHA III)


60-80%




d) Vrlo teško oštećenje (NYHA IV)


80-90%

172.


Transplantacija srca i trajna srčana insuficijencija koja nema odgovor na terapiju.


100%

173.


Teže urođene srčane mane u dječijoj dobi do 18 godina koji zahtijevaju stalni medicinski nadzor i terapiju kardiologa cijeniti prema procentu predviđenog funkcionalnog oštećenja srca


60-100%




Dodatak:Ukoliko pored navedenih oštećenja postoji verifikovana aneurizma srca ili trombotske mase , invaliditet se može povećati za 10 do 20% utvrđenog oštećenja prema NYHA klasifikaciji.




GLAVA VIII - TRBUH ( ABDOMEN )

TRBUH ( ABDOMEN )

174.


Postoperativne smetnje kao i stanja poslije resekcije želuca, tankog i debelog crijeva, Crohnova bolest i Ulcerosni kolitis i Celijaklija u ovisnosti o poremećaju gastrointestinalne funkcije







a) Laki poremećaj


0-20%




b) Srednji poremećaj


30-40%




c) Teški poremećaj


50-60%




d) Vrlo teški poremećaj (velika pothranjenost više od 20% tt, teški poremećaj u krvnoj slici, masalbsorcioni sindrom i kaheksija


70-80%

175.


Stalni anus praternaturalis, inkontinencije stolice, gastrostomija, totalna gastektomija – bez poremećaja općeg stanja


80%

176.


Stalni anus praternaturalis, inkontinencije stolice, gastrostomija, totalna gastektomija – sa poremećajem općeg stanja


90-100%

177.


Transplantacija crijeva


100%

178.


Trajne sterkoralne fistule, uske


20-30%

179.


Trajne sterkoralne fistule, niske (defekacija uredna, opće stanje dobro)


40-50%

180.


Trajne sterkoralne fistule, široke, visoko na tankom crijevu


60-70%

181.


Trajne sterkoralne fistule, široke, visoko na tankom crijevu uz pojavu teške denutricije


80-100%

182.


Trajne analne i perianalne fistule


20-40%

JETRA

183.


OŠTEĆENJE FUNKCIJE JETRE







a) Blago oštećenje funkcije jetre
Bilo koja jetrena bolest sa stepenom fibroze jetre METAVIR F1 do F3 (ili ekvivalent određen PH dijagnostikom ili neinvazivnim metodama za fibrozu jetre)


0-20%




b) Srednje oštećenje funkcije jetre


30-50%




Bilo koja jetrena bolest sa stepenom fibroze jetre METAVIR IV (ciroza bez kliničkih manifestacija ciroze), stanje nakon transplantacije jetre bez komplikacija, primarna biliarna ciroza ili primarni sklerozirajući holangitis bez komplikacija i bez kliničkih simptoma pruritusa.







c) Teško oštećenje funkcije jetre
(Ciroza jetra kompenzovana Child-Pugh A ili MELD<12)


60%




d) Vrlo teško oštećenje funkcije jetre (Budd-Chiari sindrom)


70%




e) Izrazito teško oštećenje funkcije jetre (Ciroza jetre kompenzovana, Child-Pugh A ili MELD<12 sa variksima jednjaka bilo kojeg gradusa,ciroza jetre kompenzovana, Child-Pugh A ili MELD<12 sa znacima pojave encefalopatije, ascitesa, varicealnog krvarenja ili nakon prve klinički dokumentovane dekompenzacije)


80-90%




f) Potpuno oštećenje funkcije jetre (primarna bilijarna ciroza ili primarni sklerozirajući holangitis sa komplikacijama (stenoze) odnosno sa kliničkim simptomima pruritusa, stanje nakon transplantacije jetre sa komplikacijama (odbacivanje, bilijarni ili vaskularni problemi, posttransplantacijska rekurenca osnovne bolesti) i dekompenzacija, ciroza jetre, Child Pugh B ili C, odnosno MELD >=12, bez obzira na znakove dekompenzacije)


100%




Dodatak:Ukoliko se radi o resekciji jetre cijeniti u najvišem postotku utvrđenog funkcionalnog oštećenja https://advokat-prnjavorac.com




SLEZENA

184.


Nedostatak slezine







a) bez oštećenja hemotopoeze


0%




b) ukoliko ima oštećenje hematopoeze


20-30%

GLAVA IX - UROPOETIČNI ORGANI




BUBREZI




185.


Trajne posljedice- funkcionalno oštećenje bubrega (stanja nakon preboljelog glomerulonefritisa, pyelonefritisa, nefrotski sindrimoni neovisno o etiologiji)







a) Blago funkcionalno oštećenje bubrega


10-20%




b) Srednje funkcionalno oštećenje bubrega


30-50%




c) Teško funkcionalno oštećenje bubrega


60-80%




d) Vrlo teško do potpuno funkcionalno oštećenje bubrega


90-100%

186.


Nefrektomija







a) Nefrektomija jednog bubrega, afunkcija ili agenezija


30%




b) Nefrektomija uz lakše oštećenje funkcije preostalog bubrega


40%




c) Nefrektomija uz srednje oštećenje funkcije preostalog bubrega


50-60%




d) Nefrektomija uz teško oštećenje funkcije preostalog bubrega


70-90%




e) Najteži oblici zatajenja funkcije bubrega koji zahtjevaju trajnu hemodijalizu ili stanje po izvršenoj transplantaciji


100%




Dodatak: za funkcionalno štećenje preostalog bubrega i oba bubrega primjenjivati tabele za vještačenje funkcionalnog oštećenja bubrega







MOKRAĆNA BEŠIKA




187.


Hronični traumatični cistitis – prema težini


20-50%

188.


Hronični traumatični cistitis sa stalnom inkontinencijom i skvrčenom mokraćnom bešikom - kapacitet do 5 ccm


60-80%

189.


Inkontinencija urina


70%

190.


Mokraćne fistule uretera, bešike ili uretre kroz koje stalno curi mokraća, ako se nemogu operativno liječiti


40-80%

191.


Suženje mokraćnog kanala-prolazno za bužije


20-40%

192.


Teško prolazna suženja sa čestim retencijama


50-80%




Dodatak: Za vještačenje gore navedenih tačaka neophodni su sljedeći dijagnostički postupci: EMNG urinarnog sfinktera, cistoskopija, urodinamika – testovi mjerenja pritiska i protoka urina, uroflow – testovi mjerenja brzine protoka urina kroz mokraćnu cijev, rezidualni urin – mjerenje količine urina u mjehuru nakon mokrenja.




GLAVA X- GENITALNI ORGANI

GENITALNI ORGANI

193.


Ablacija penisa totalna


70%

194.


Ablacija penisa totalna ako se komplikuje sa stenozom orificiuma


90%

195.


Ablacija testisa obostrano







a) obostrano bez sekundarnih distrofičnih promjena


50%




b) obostrano sa sekundarnim distrofičnim promjenama


70%

196.


Ablacija penisa i testisa (totalna emaskulacija)


90%

197.


Posttraumatska atrofija testisa


30%

198.


Gubitak maternice







a) do 45 godina


50%




b) nakon 45 godina


20%

199.


Gubitak maternice i jajnika







a) do 45 godina


60%




b) nakon 45 godina


30%

200.


Gubitak oba jajnika







a)do 45 godina


50%




b) nakon 45 godina


20%

201.


Fistula - mokraćni kanal - debelo crijevo - vagina


100%

202.


Aplasia vagine-maternice bez plastike poslije napunjene 14 godine života uključujući sterilitet


60%

GLAVA XI - NEUROZE I PSIHOZE




ORGANSKI , UKLJUČUJUĆI SIMPTOMATSKI MENTALNI POREMEĆAJ







DEMENCIJE




203.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga, prema težini kognitivnih oštećenja lakšeg stepena-potvrđeno sa CT ili MR mozga – prisutnost atrofije ili rijetkih vaskularnih promjena, ocjena na MMSE 23-25


30%

204.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga, prema težini kognitivnih oštećenja lakšeg stepena-potvrđeno sa CT ili MR mozga – prisutnost atrofije ili rijetkih vaskularnih promjena, ocjena na MMSE 21-22


40%

205.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga, prema težini kognitivnih oštećenja srednjeg stupnja-potvrđeno sa CT ili MR mozga – sa srednje teškom atrofijom ili većim brojem vaskularnih promjena. MMSE ocjena 18-20


50%

206.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga, prema težini kognitivnih oštećenja srednjeg stepena-potvrđeno sa CT ili MR mozga – sa srednje teškom atrofijom ili većim brojem vaskularnih promjena. MMSE ocjena 15-17


60%

207.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga, prema težini kognitivnih oštećenja teškog stepena-potvrđeno sa CT ili MR mozga – sa teškom atrofijom ili većim brojem vaskularnih promjena. MMSE ocjena 12-14


70%

208.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga prema težini kognitivnih oštećenja teškog stepena, potvrđeno CT ili MR mozga sa teškom atrofijom ili velikim brojem vaskularnih promjena. MMSE ocjena 10-11


80%

209.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga prema težini kognitivnih oštećenja teškog stepena, potvrđeno CT ili MR mozga sa teškom atrofijom ili velikim brojem vaskularnih promjena. MMSE ocjena 8-9


90%

210.


Demencije i trajni poremećaji ličnosti nakon vaskularnih ili drugih oštećenja mozga prema težini kognitivnih oštećenja teškog stepena, potvrđeno CT ili MR mozga sa teškom atrofijom ili velikim brojem vaskularnih promjena. MMSE ocjena 7 i manje od 7


100%




POREMEĆAJ RASPOLOŽENJA




211.


Bipolarni afektivni poremećaji s maničnim ili depresivnim epizodama







a) teška klinička slika, bez psihotičnih simptoma (sa više hospitalizacija i teškim oštećenjem socijalnog funkcioniranja te kontinuiranim liječenjem najmanje 2 godine)


40%




b) teška klinička slika, sa psihotičnim simptomima (sa više hospitalizacija i teškim oštećenjem životne i socijalne funkcionalnosti te kontinuiranim liječenjem najmanje 4 godine)


70-80%

212.


Depresivna epizoda







a) Laka depresivna epizoda bez psihotičnih simptoma (sa lakim oštećenjem socijalnog funkcioniranja te kontinuiranim ambulantnim ili hospitalnim liječenjem najmanje 2 godine)


10%




b) Srednje teška depresivna epizoda bez psihotičnih simptoma (sa više hospitalizacija i srednje teškim oštećenjem socijalnog funkcioniranja te kontinuiranim liječenjem najmanje 2 godine)


20%




c) Teška depresivna epizoda bez psihotičnih simptoma (sa više hospitalizacija i težim oštećenjem socijalnog funkcioniranja te kontinuiranim liječenjem najmanje 2 godine)


40%




d) Teška depresija sa psihotičnim simptomima (sa više hospitalizacija i teškim oštećenjem životne ili socijalne funkcionalnosti te kontinuiranim liječenjem najmanje 4 godine)


70-80%




Neurotski poremećaji, poremećaji vezani uz stres i somatomorfni poremećaji




213.


PTSP







a) Lakšeg stepena ( sa redovnim ambulantnim liječenjem do 1 godine ili PTSP lakšeg stepena sa ambulantnim liječenjem kraće od 1 godine ali sa 1 hospitalizacijom)


10-20%




b) srednje teškog stepena ( sa redovnim ambulantnim liječenjem više od 1 godine uz 2-3 hospitalizacije )


30%




c) teškog stepena ( sa redovnim ambulantnim liječenjem više od 2 godine iz 2-3 hospitalizavije)


40%




d) vrlo teškog stepena ( sa redovnim ambulantnim liječenjem više od 2 godine uz 4 ili više hospitalizacije )


50%




d) trajne promjene ličnosti


60%

214.


Fobični anksiozni poremećaj







a) blagi


10%




b) srednji


20%




c) teški


30%

215.


Drugi anksiozni poremećaji







a) blagi


10%




b) srednji


20%




c) teški


30%

216.


Opsesivno – kompulzivni poremećaj







a) blagi


10%




b) srednji


20%




c) teški


30%

217.


Disocijativni poremećaji







a) blagi


10%




b) srednji


20%




c) teški


30%

218.


Somatoformni poremećaji







a) blagi


10%




b) srednji


20%




c) teški


30%

219.


Drugi neurotski poremećaji







a) blagi


10%




b) srednji


20%




c) teški


30%

220.


SPECIFIČNI , MJEŠOVITI I DRUGI POREMEĆAJI LIČNOSTI







(Kliničkim pregledom i psihološkim testiranjem postavljena dijagnoza poremećaja ličnosti (uz primjenu SCID intervjua) sa učestaim psihotičnim simptomima, autodestruktivnim ponašanjima, ozbiljnim oštećenjem socijalnog funkcioniranja uz višegodišnje ambulatno i hospitalno liječenje (psihoterapijsko liječenje )


30-40%




Shizofrenija, shizotipni i sumanuti poremećaji




221.


Klinički utvrđene psihoze







a) blagog stepena ( sa redovnim ambulantnim liječenjem u trajanju od 1 godine)


20%




b) lakog stepena ( sa redovnim ambulantnim liječenjem u trajanju više od 1 godine sa jednom do dvije hospitalizacije)


30%




c) srednjeg stepena ( sa redovnim ambulantnim liječenjem u trajanju više od 1 godine i 3-4 hospitalizacije)


40-50%




d) težeg stepena sa rezidualnim simptomima ( sa redovnim ambulantnim liječenjem više od 3 do 5 godina ili više hospitalizacija)


60-80%




e) teškog stepena ( dezintegracija i propadanje ličnosti )


90-100%

222.


Mentalna retardacija







a) Laka ( IQ od 50-69%)


60%




b) Umjerena ( IQ od 35 do 49%)


70-80%




c) Teža i teška ( IQ od 0-34%)


90-100%

223.


Down sindrom
Visinu procenta utvrditi ovisno o udruženosti anomalija


80-100%

224.


Pervazivni poremećaji







Aspergerov sindrom, Retov sindrom, autizam; za osobe koje se liječe najmanje dvije godine ambulantno i višekratno bolnički bez poboljšanja u kliničkoj slici


90-100%

GLAVA XII - RAZNE DRUGE POVREDE I BOLESTI



225.


DIABETES MELLITUS




a) Trajne komplikacije lakšeg stepena(početna retinopatija, nefropatija i vaskulopatija.


0-10%




b) Trajne komplikacije umjerenog stepena (izražena nefropatija, retinopatija i makrovaskularne lezije )


20-30%




c) Trajne komplikacije teškog stepena (izražena nefropatija, eksudativna retinopatija i parcijalne amputacije)


40-50%




d) Trajne komplikacije vrlo teškog stepena (amputacija jednog ekstremiteta, nefropatija teškog stepena, obostrana amputacija, nefropatija sa preterminalnom i terminalnom bubrežnom insuficijencijom.


60-100%




e) Juvenilni diabetes do 18 godina uz kontrolni pregled poslije 18 godina cijeniti prema komplikacijama - minimalno 60%


100%




GUŠTERAČA ( PANKREAS )




226.


Oštećenje funkcije pankreasa







a) laki stepen


0-20%




b) umjerenog stepena


30-40%




c) teškog stepena


50-60%




d)vrlo teškog stepena


70-80%

227.


ŠTITNA ŽLIJEZDA







a) Kongenitalna hipotireoza sa nemogućnošću adekvatne zamjenske terapije, sa mentalnom retardacijom i zaostatkom u rastu


50-100%




b) Potpuno odstranjenje štitne žlijezde


20%

228.


NADBUBREG
(M. ADISONI)







a) Blagi do umjereni oblik


40-50%




b) Teški oblik


60-80%

229.


PORFIRIJE







a) Eritropoetična


100%




b) Hepatična


30%




c) Kutanea tarda


10%

230.


Poremećaji funkcije hipofize (nanizam+ hipotireoza + hipogonadizam)


40-100%

231.


Poremećaji funkcije više endokrinih žlijezda




40-100%

232.


LUPUS ERITHEMATODES







a) Laki oblik bolesti – samo kožne promjene


0-20%




b) Umjereni oblik bolesti – kožne + zglobne promjene


30-50%




c) Teški oblik sa visceralnim manifestacijama (kardijalne, hematološke...)


60-80%




d) Vrlo teške forme sa razvijenim centralnim i bubrežnim manifestacijama bolesti


90-100%




Dodatak:ostale sistemske bolesti cijene se analogijom gore navedenih tačaka (Cijeniti prema standardma i dijagnostičkim procedurama sa parametrima za funkcionalno oštećenje endokrinih organa)







TROVANJA INTOKSIKACIJE




233.


Intoksikacije i ozljede bojnim otrovima, radijacijska oštećenja







a) lakog stepena


0-20%




b) srednjeg stepena


30-50%




c) teškog stepena


60-80%




d) najteža stanja (kompletno oštećenje)


90-100%

234.


Osteomijeloskleroza


70%

235.


Maligne novotvorevine-inoperabilne sa udaljenim metastazama


100%

236.


Sve vrste malignih neoplazmi dječije dobi uključujući i leukemije uz obavezan kontrolni pregled – 5 godina nakon početka liječenja


100%




Nakon toga cijeniti prema eventualnim komplikacijama ili posljedicama terapijskog tretmana


0-100%

237.


Kongenitalne hemolitičke anemije


60%

238.


Policitemija


50%

239.


Hemofilija







a) bez kontraktura


80%




b) sa kontrakturama


90-100%

240.


Plazmocitom


100%

241.


Imunodeficijencija







a) parcijala


50%




b) kompletna


100%

242.


Rijetke bolesti i sistemske bolesti u dječijoj dobi do 18 godina uz kontrolni pregled - 5 godina nakon početka liječenja

Nakon toga cijeniti prema eventualnim komplikacijama ili posljedicama terapijskog tretmana – minimalno 60%


100%

243.


Sistemske bolesti kod odraslih osoba cijene se u stupnju oštećenja kao kod lupus erythematosus i rheumatoid arthritis







Dodatak:Napomena za tačke 233.;a,b,c,d, cijeniti prema funkcionalnom oštećenju eksponiranih organa prema postotcima predviđenih Listom za te organe ( nervni bojni otrovi – reperkusije na CNS, plikavci – reperkusije na koži i služokožama i zagušljivci – reperkusije na respiratornom sistemu).




244.


RHEUMATOID ARTHRITIS







a) Blago funkcionalno oštećenje

Pacijent može izvoditi uobičajene aktivnosti dnevnog života, samozbrinjavanje radne i rekreativne aktivnosti radiološki se verifikuje otok periartikularnih mekih tkiva i juksta artikularna osteoporoza, stepen aktivnosti bolesti je mali ili govori u prilog remisiji


10%




b) Lakše funkcionalno oštećenje

Pacijent može obavljati aktivnosti samozbrinjavanja i profesionalne aktivnosti u koliko se ne radi o teškim fizičkim aktivnostima, ali je ograničen u aktivnostima iz hobija. Radiološki je na zglobovima verifikovana osteoporoza suženi zglobni prostori subhondrealne ciste i erozije na površini zglobova. Stepen aktivnosti bolesti je mali ili govori za remisiju, a HAQ index je do jedan


20-40%




c) Srednje teško funkcionalno oštećenje

pacijenta je značajno limitiran u profesionalnim aktivnostima iz hobija, samozbrinjavanje je moguće, ali uz poteškoće. HAQ index 1-2 govori za ozbiljno oštećenje i veću nesposobnost, a radiološki su verifikovane destrukcija hrskavice i deformacije zglobova


50-70%




d)Teško funkcionalno oštećenje

Pacijent je potpuna nesposobnnost i ovisan o tuđoj pomoći, radiološki i klinički su verifikovane ankiloze i luxacije HAQ index je 2-3 i govori za potpunu nesposobnost


80-100%

245.


JUVENILNI OSTEOARTHRITIS







Cijeniti prema funkcionalnom nalazu na lokomotornom sistemu


60-100%

246.


PSORIJATIČNI ARTRITIS







Dokazan relevantnim dijagnostičkim procedurama i nakon provedenog liječenja i rehabilitacije cijeniti prema funkcionalnom statusu primjenom analogije tačke za rieumatoidni arthritis




247.


ANKILOZANTNI SPONDILITIS







a)Lakši stepen ograničenja

(lakše radiološke promjene na kičmenom stubu i aficiranim zglobovima bez respiratornih smetnji i lakšim ograničenjem pokretljivosti kičmenog stuba i zglobova ).


10-40%




b)Srednje teški stepen funkcionalnog oštećenja

(radiološke promjene su izrazitije kao i ograničenje pokretljivosti kičmenog stuba, deformitetom kičmenog stuba bez znakova za respiratornu insuficijenciju).


50-70%




c)Teški stepen funkcionalnog oštećenja

(uznapredovale radiološke promjene na kičmenom stubu koje završavaju izgledom bambusovog štapa, sa potpunom nepokretnošću kičmenog stuba, teškom ili potpunom nepokretnošću grudnog koša sa abdominalnim disanjem i znacima respiratorne insuficijencije, te je bolesnik u potpunosti ovisan o tuđoj pomoći).


80-100%




DODATAK:

- Radiološki u početnoj fazi bolesti se može verifikovati sakroileitis, spondylitis anterior, a u kasnijim fazama destrukcija, skleroza, te ankiloza sakroilijakalnih zglobova, sindesmofiti na annulus fibrosusu i premoštenje susjednih pršljenova i okoštavanjem ligamenata, kolaps pršljenova i diskusa i stvaranje gibusa, atlanto aksijalna subluksacija sa mogućim neurološkim smetnjama. Pri ocjenjivanju obavezno je mjerenje indexa pokretljivosti vratne, grudne i LS kičme, mjerenje respiratornog indexa, analiza hoda, pokretljivosti drugih zglobova i opšte funkcionalnosti.




248.


OSTEOARTHRITIS







Generalizirani osteoarthritis će se cijeniti analogijom tačke za rheumatoidni arthritis ili ankilozantni spondylitis.




KOŽA

249.


Generalizirani pemfigus na koži (sluzokozi)


50-100%

250.


Psorijaza sa psorijatičnm artritisom cijeni se u odnosu na funkciju zglobova


20-100%

251.


Teške forme ihtioze


60-80%

252.


Maligni melanom


100%





Član 13.

Na Listu invaliditeta dali su saglasnost Federalno ministarstvo rada i socijalne politike, Federalno ministarstvo za pitanja boraca i invalida odbrambeno-oslobodilačkog rata, Federalno ministarstvo zdravstva, Federalno ministarstvo pravde i Federalno ministarstvo finansija.


Član 14.

Lista invaliditeta čini sastavni dio Pravilnika o jedinstvenim kriterijima i pravilima postupka i objaviti će se u "Službenim novinama Federacije BiH", a stupa na snagu 30 dana od dana objavljivanja.

Broj U.O. 10/21
20. maja/svibnja 2021. godine
Sarajevo


Predsjednica Upravnog odbora
Džana Kilić, s. r.