- Tue Aug 09, 2016 3:43 pm
#1183
Pojam i rokovi zastarjelosti
Zastarjelost nastupa kad protekne zakonom određeno vrijeme u kome je povjerilac mogao zahtijevati ispunjenje obaveze. Zakonom o obligacionim odnosima predviđen je opšti zastarni rok koji iznosi 10 godina, dok se posebni, kraći rokovi od 5, 3 i 1 godinu primjenjuju zavisno od prirode obaveze, kada je to zakonom posebno propisano. Nastupanjem zastarjelosti prestaje obaveza dužnika na ispunjenje obaveze.
Rokovi zastarjelosti određeni su zakonom i ne mogu se mijenjati voljom ugovornih strana i učesnika u pravnim poslovima, te nije moguće sporazumom uticati na zastarjelost – početak, tok ili nastupanje, osim priznanjem duga ili ispunjenjem obaveze od strane dužnika, odnosno postupanjem povjerioca u cilju obezbjeđenja potraživanja.
Trenutak od kojeg počinje teći rok zastarjelosti zavisi od momenta kada je povjerilac ovlašćen zahtijevati ispunjenje obaveze od strane dužnika, a zavisno od prirode prestacije – da li se radi o novčanim ili nenovčanim obavezama, kao i sporazuma ugovornih strana – rok teče počev od određenog dana, protekom određenog vremenskog perioda, izdavanjem fakture ili označavanjem datuma plaćanja (valute) na fakturi. Kada je riječ o obročnim otplatama, zastara nastupa protekom opšteg zastarnog roka od 10 godina, dok kod povremenih davanja zastara nastupa protekom roka od 3 godine računajući od svakog pojedinačnog plaćanja.
Međusobna potraživanja pravnih lica iz ugovora o prometu robe, kao i potraživanja naknade za izdatke učinjene u vezi s tim ugovorima, zastarjevaju za 3 godine, s tim što zastarjevanje teče odvojeno za svaku isporuku robe, izvršeni rad ili uslugu.
Potraživanja koja proističu iz djelatnosti pružanja usluga zastarjevaju za 3 godine, s tim da potraživanja za poseban vid komunalnih usluga – isporuku toplotne energije, plin, vodu, potraživanja radio stanica, pošte, TV pretplate, zastarjevaju za godinu dana kada su izvršene fizičkim licima, dok za pravna lica odnosno privredne subjekte taj rok iznosi 3 godine.
Kada su u pitanju mjenične obaveze, svi mjenično-pravni zahtjevi protiv akceptanta zastarevaju za 3 godine, računajući od dospjelosti obaveze. Mjenično-pravni zahtjevi imaoca mjenice, protiv indosanta i protiv trasanta zastarjevaju za godinu dana, računajući od dana blagovremeno podignutog protesta.
Međusobna potraživanja regresnih dužnika zastarjevaju za šest mjeseci, računajući od dana iskupa mjenice ili postupanja suda. Regresni zahtevi imaoca čeka protiv indosanata i protiv trasanta zastarevaju za šest meseci od proteka roka za podnošenje na isplatu. Zastarjelost se prekida podnošenjem tužbe, prijavom potraživanja u stečaju ili likvidaciji, obavještavanjem dužnika da je u toku sudski postupak radi ostvarivanja prava.
Za zastarjelost potraživanja iz drugih hartija od vrijednosti važe pravila o zastarjelosti, ako posebnim zakonom nije drugačije određeno.
Advokat Sarajevo - Advokat u Sarajevu
Zastarjelost nastupa kad protekne zakonom određeno vrijeme u kome je povjerilac mogao zahtijevati ispunjenje obaveze. Zakonom o obligacionim odnosima predviđen je opšti zastarni rok koji iznosi 10 godina, dok se posebni, kraći rokovi od 5, 3 i 1 godinu primjenjuju zavisno od prirode obaveze, kada je to zakonom posebno propisano. Nastupanjem zastarjelosti prestaje obaveza dužnika na ispunjenje obaveze.
Rokovi zastarjelosti određeni su zakonom i ne mogu se mijenjati voljom ugovornih strana i učesnika u pravnim poslovima, te nije moguće sporazumom uticati na zastarjelost – početak, tok ili nastupanje, osim priznanjem duga ili ispunjenjem obaveze od strane dužnika, odnosno postupanjem povjerioca u cilju obezbjeđenja potraživanja.
Trenutak od kojeg počinje teći rok zastarjelosti zavisi od momenta kada je povjerilac ovlašćen zahtijevati ispunjenje obaveze od strane dužnika, a zavisno od prirode prestacije – da li se radi o novčanim ili nenovčanim obavezama, kao i sporazuma ugovornih strana – rok teče počev od određenog dana, protekom određenog vremenskog perioda, izdavanjem fakture ili označavanjem datuma plaćanja (valute) na fakturi. Kada je riječ o obročnim otplatama, zastara nastupa protekom opšteg zastarnog roka od 10 godina, dok kod povremenih davanja zastara nastupa protekom roka od 3 godine računajući od svakog pojedinačnog plaćanja.
Međusobna potraživanja pravnih lica iz ugovora o prometu robe, kao i potraživanja naknade za izdatke učinjene u vezi s tim ugovorima, zastarjevaju za 3 godine, s tim što zastarjevanje teče odvojeno za svaku isporuku robe, izvršeni rad ili uslugu.
Potraživanja koja proističu iz djelatnosti pružanja usluga zastarjevaju za 3 godine, s tim da potraživanja za poseban vid komunalnih usluga – isporuku toplotne energije, plin, vodu, potraživanja radio stanica, pošte, TV pretplate, zastarjevaju za godinu dana kada su izvršene fizičkim licima, dok za pravna lica odnosno privredne subjekte taj rok iznosi 3 godine.
Kada su u pitanju mjenične obaveze, svi mjenično-pravni zahtjevi protiv akceptanta zastarevaju za 3 godine, računajući od dospjelosti obaveze. Mjenično-pravni zahtjevi imaoca mjenice, protiv indosanta i protiv trasanta zastarjevaju za godinu dana, računajući od dana blagovremeno podignutog protesta.
Međusobna potraživanja regresnih dužnika zastarjevaju za šest mjeseci, računajući od dana iskupa mjenice ili postupanja suda. Regresni zahtevi imaoca čeka protiv indosanata i protiv trasanta zastarevaju za šest meseci od proteka roka za podnošenje na isplatu. Zastarjelost se prekida podnošenjem tužbe, prijavom potraživanja u stečaju ili likvidaciji, obavještavanjem dužnika da je u toku sudski postupak radi ostvarivanja prava.
Za zastarjelost potraživanja iz drugih hartija od vrijednosti važe pravila o zastarjelosti, ako posebnim zakonom nije drugačije određeno.
Advokat Sarajevo - Advokat u Sarajevu
- By LegaForum