Kako postati racunovoda u Bosni i Hercegovini
Posted: Fri Nov 09, 2018 10:08 am
Kako postati računovođa u Bosni i Hercegovini
U svom životu sam se naslušala viceva, šala, podrugljivih dosjetki na račun knjigovođa i računovođa. Možda sam zato i ja, podsvjesno, sebe ubijedila kako to zvanje bolje zvuči „na engleskom“. Accountant, bookkeeper, … nekako se čini važnije, iako je suštinski isto. Jedina (ali velika) razlika je u tome što se na „engleskom govornom području“, kao i na civilizovanom Zapadu ova profesija daleko više cijeni.
S obzirom da se bavim, između ostalog, i računovodstvom, nerijetko zažalim trenutak mog opredjeljenja za tim usmjerenjem. Ekonomiju sam završila u smijeru marketing, a cijelo vrijeme radim na polju računovodstva, revizije, poreza, …
Neke moje impresije o računovodstvenoj profesiji sam već iznijela u postu Računovodstvo, biznis i internet, pa ne bi da se ponavljam.
U ovom postu ću pokušati pojasniti kako se to, i sa kojim uslovima mogu dobiti zvanja u računovodstvenoj struci: računovodstveni tehničar, certificirani računovođa i ovlašteni revizor. Glavni razlog za pisanje na ovu temu jeste veliki broj ovakvih pitanja koja dobijam, jer se na zvaničnim web stranicama mogu naći samo šture informacije, bez dodatnih pojašnjenja.
Kako funkcioniše računovodstvena profesija u BiH?
Funkcioniše na entitetskim nivoima. U FBiH postoji registrovano i od Federalnog ministarstva finansija FBiH ovlašteno tijelo – Savez računovođa, revizora i finansijskih radnika FBiH koje je zaduženo da se brine o, između ostalog, sticanju navedenih zvanja, edukaciji računovodstvene profesije, poštivanju kodeksa etike, prevodima Međunarodnih računovodstvenih standarda, odnosno, o održanju određenog nivoa kvaliteta računovodstvene profesije.
Istu stvar u RS radi Savez računovođa i revizora RS.
Znači, u BiH postoje dvije strukovne organizacije koje se bave organizovanjem edukacije računovođa i revizora (Kontinuirana profesionalna edukacija) i organizovanjem sticanja zvanja za nove računovođe i revizore.
Koja zvanja postoje u BiH?
Postoje zvanja: Certificirani računovodstveni tehničar (CRT), Certificirani računovođa (CR) i Ovlašteni revizor (OR).
Certificirani računovodstveni tehničar (CRT) je zvanje koje je zamišljeno da ima značaj u sačinjavanju i potpisivanju malih obveznika (samostalnih radnji, obrtnika, pa čak i malih preduzeća). Međutim, do danas, ovo zvanje nema svoj značaj u smislu da lica koja ga steknu mogu zvanično ovjeriti neki obračun.
Uslovi za sticanje ovog zvanja su:
a) Četvorogodišnja srednja školska sprema;
Ako ima završenu srednju ekonomsku školu, treba imati dvije godine praktičnog rada na poslovima računovodstva, od čega najmanje jednu godinu na poslovima izrade finansijskog izvještaja, ili tri godine na poslovima vođenja poslovnih knjiga.
Ako ima završenu neku drugu srednju školu, koja nije ekonomskog usmjerenja, treba imati dvije godine praktičnog rada na poslovima računovodstva, od čega najmanje jednu godinu na poslovima izrade finansijskog izvještaja, ili tri godine na poslovima vođenja poslovnih knjiga.
b) Da položi profesionalno-stručne ispite predviđene za profesionalno zvanje
Predmeti koji se polažu za ovaj nivo zvanja su:
Uvod u finansijsko računovodstvo,
Troškovno računovodstvo i upravljačko računovodstvo,
Upravljanje i komunikacije,
Informacijska tehnologija i primjene.
Certificirani računovođa (CR) je zvanje koje je Zakonom o računovodstvu i reviziji u FBiH „priznato“ u smislu da su pravna lica u obavezi da svoje finansijske izvještaje ovjere pečatom i potpisom lica koje ima ovo zvanje. Logično, podrazumijeva se da je to isto lice i sastavilo finansijske izvještaje.
Koji su uslovi za dobijanje zvanja certificiranog računovođe?
a) Da ima završen prvi ciklus dodiplomskog studijskog programa, odnosno završen fakultet u trogodišnjem ili četvorogodišnjem trajanju, ili višu školu. Ako osoba ima završen fakultet tada treba imati najmanje dvije godine praktičnog rada na poslovima vođenja poslovnih knjiga, od čega najmanje jednu godinu na sastavljanju finansijskih izvještaja, a ako osoba nema završen fakultet nego samo višu školu, tada treba imati najmanje četiri godine praktičnog rada na poslovima vođenja poslovnih knjiga, od čega najmanje dvije godine na sastavljanju finansijskih izvještaja,
b) Da položi profesionalno-stručne ispite predviđene za stjecanje zvanja, a predmeti koji se polažu su:
Poslovno pravo i porezi
Primjena upravljačkog računovodstva
Finansijsko izvještavanje
Revizija i sustavi interne kontrole
Primjena finansijskog menadžmenta
Interesantna i bitna činjenica jeste da ovo (priznato) zvanje može dobiti lice sa završenim BILO KOJIM fakultetom ili višom školom. Znači, nije bitno da li je pravnik, farmaceut, politolog, veterinar i sl. Osnovni uslov jeste da (nauči) i položi navedene ispite, kao i navedeno iskustvo.
Ovlašteni revizor (OR) je „najozbiljnije“ zvanje u ovoj struci.
Da bi lice dobilo zvanje ovlaštenog revizora mora imati završen prvi ciklus dodiplomskog studijskog programa i zvanje Certificiranog računovođe, sa najmanje tri godine radnog iskustva u ovom zvanju, i položene ispite predviđene za ovo zvanje.
Ako je radio kod ovlaštenog revizora, morao je raditi godišnje na najmanje dvije revizije.
Program za polaganje ispita za Ovlaštenog revizora obuhvata sljedeće predmete:
Napredno upravljačko računovodstvo
Revizija upravljanja i ispitivanja
Napredno finansijsko izvještavanje
Napredni finansijski menadžment
Strategijski menadžment
Ko organizuje obuke, gdje se održavaju i koliko koštaju?
Ispiti se održavaju dva puta godišnje, u maju i novembru, a za organizaciju ispita su nadležni entitetski Savezi. Ispiti se održavaju u Sarajevu, Mostaru i Banja Luci.
Obuke, kao vid pripreme za polaganje ispita nisu obavezne. Međutim, svaki kandidat, ukoliko želi, može prisustvovati obuci. One se organizuju od strane konsultantskih kuća i univerziteta koje su od entitetskih Saveza dobile dozvolu / saglasnost za vršenje obuke, odnosno, čije se obuke „priznaju“ kao takve. Do sada, obuke su se organizovane od strane konsultanstskih kuća i univerziteta: FEB dd Sarajevo, Revicon doo Sarajevo, Poslovna akademija Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Finconsult doo Tuzla, Finrar doo Banja Luka i Ekonomski fakultet Sveučilišta u Mostaru.
Izlazak na ispit košta 200,00 KM / ispitu, a obuke koštaju u skladu sa cjenovnicima svakog pojedinačnog izvođača obuke. Na primjer, posljednja obuka za pripremu kandidata za polaganje ispita u maju 2013. godine je koštala 480 KM / ispit (obuka konzorcija FEB dd Sarajevo, Revicon doo Sarajevo i Poslovna akademija Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu), 1.000,00 KM ukupno za sve ispite za Certificiranog računovođu u organizaciji Finconsult doo Tuzla.
Šta kada se stekne zvanje Certificiranog računovođe ili Ovlaštenog revizora?
Nakon što polaznik stekne zvanje Certificiranog računovođe ili Ovlaaštenog revizora, dobije evidencijsku knjižicu u kojoj se upisuju bodovi o odslušanoj Kontinuiranoj profesionalnoj edukaciji (KPE). Naime, da bi Certificirani računovođa, kao i Ovlašteni revizor, mogli raditi u profesiji za koju su položili ispite, potrebno je da pohađaju edukacije, čime dobijaju određen broj bodova.
Svaka edukacija (seminar, simpozij, radionica i sl.) koju organizuju ovlaštene kuće „nosi“ određen broj bodova. Na primjer, seminari uobičajeno „nose“ po 7 bodova, simpoziji 10 bodova, a radionice po 5 bodova. Isto tako, svaki seminar košta 80 – 120 KM, simpozij 280 – 350 KM, u zavisnosti od kuće koja ga organizuje, perioda organizovanja i sl. Takođe, pretplate na časopise koje se priznaju kao “sati” ili “bodovi” koštaju 200 – 250 KM godišnje.
Za svaku godinu Certificirani računovođa i Ovlašteni revizor moraju „sakupiti“ 120 bodova za tri godine, odnosno 40 bodova za svaku godinu, od čega se dio bodova stiče navedenim edukacijama na seminarima i simpozijima, zatim se priznaje 5 sati samoobuke, predavanja na KPE omogućavaju 5 sati, pretplata na stručne časopise 8 sati, objavljivanje stručne knjige iz oblasti računovodstva, revizije i drugih srodnih oblasti, sa recenzijom sveučilišnog profesora omogućava maksimalno 15 bodova, objavljeni članak iz oblasti računovodstva, revizije i drugih srodnih oblasti u stručnom časopisu omogućava maksimalno do 5 bodova.
Može se zaključiti da ovo nije nimalo “jeftina” profesija, i da traži stalno (kako se to voli reći), kontinuirano educiranje.
Interesantan je podatak da, recimo, Republika Hrvatska (iako je od skora članica EU) nije uvela ovakav vid edukacije, obavezno prisustvo seminarima, “sakupljanje” bodova i sl. Po tamošnjim pravilima, računovodstveni poslovi se mogu raditi malo slobodnije, bez ograničenja, limita, dozvola i sl., kako smo to mi, u BiH, pametno osmislili.
Autor: Sanela Agačević
Izvor: chronos.ba/kako-postati-racunovoda/
U svom životu sam se naslušala viceva, šala, podrugljivih dosjetki na račun knjigovođa i računovođa. Možda sam zato i ja, podsvjesno, sebe ubijedila kako to zvanje bolje zvuči „na engleskom“. Accountant, bookkeeper, … nekako se čini važnije, iako je suštinski isto. Jedina (ali velika) razlika je u tome što se na „engleskom govornom području“, kao i na civilizovanom Zapadu ova profesija daleko više cijeni.
S obzirom da se bavim, između ostalog, i računovodstvom, nerijetko zažalim trenutak mog opredjeljenja za tim usmjerenjem. Ekonomiju sam završila u smijeru marketing, a cijelo vrijeme radim na polju računovodstva, revizije, poreza, …
Neke moje impresije o računovodstvenoj profesiji sam već iznijela u postu Računovodstvo, biznis i internet, pa ne bi da se ponavljam.
U ovom postu ću pokušati pojasniti kako se to, i sa kojim uslovima mogu dobiti zvanja u računovodstvenoj struci: računovodstveni tehničar, certificirani računovođa i ovlašteni revizor. Glavni razlog za pisanje na ovu temu jeste veliki broj ovakvih pitanja koja dobijam, jer se na zvaničnim web stranicama mogu naći samo šture informacije, bez dodatnih pojašnjenja.
Kako funkcioniše računovodstvena profesija u BiH?
Funkcioniše na entitetskim nivoima. U FBiH postoji registrovano i od Federalnog ministarstva finansija FBiH ovlašteno tijelo – Savez računovođa, revizora i finansijskih radnika FBiH koje je zaduženo da se brine o, između ostalog, sticanju navedenih zvanja, edukaciji računovodstvene profesije, poštivanju kodeksa etike, prevodima Međunarodnih računovodstvenih standarda, odnosno, o održanju određenog nivoa kvaliteta računovodstvene profesije.
Istu stvar u RS radi Savez računovođa i revizora RS.
Znači, u BiH postoje dvije strukovne organizacije koje se bave organizovanjem edukacije računovođa i revizora (Kontinuirana profesionalna edukacija) i organizovanjem sticanja zvanja za nove računovođe i revizore.
Koja zvanja postoje u BiH?
Postoje zvanja: Certificirani računovodstveni tehničar (CRT), Certificirani računovođa (CR) i Ovlašteni revizor (OR).
Certificirani računovodstveni tehničar (CRT) je zvanje koje je zamišljeno da ima značaj u sačinjavanju i potpisivanju malih obveznika (samostalnih radnji, obrtnika, pa čak i malih preduzeća). Međutim, do danas, ovo zvanje nema svoj značaj u smislu da lica koja ga steknu mogu zvanično ovjeriti neki obračun.
Uslovi za sticanje ovog zvanja su:
a) Četvorogodišnja srednja školska sprema;
Ako ima završenu srednju ekonomsku školu, treba imati dvije godine praktičnog rada na poslovima računovodstva, od čega najmanje jednu godinu na poslovima izrade finansijskog izvještaja, ili tri godine na poslovima vođenja poslovnih knjiga.
Ako ima završenu neku drugu srednju školu, koja nije ekonomskog usmjerenja, treba imati dvije godine praktičnog rada na poslovima računovodstva, od čega najmanje jednu godinu na poslovima izrade finansijskog izvještaja, ili tri godine na poslovima vođenja poslovnih knjiga.
b) Da položi profesionalno-stručne ispite predviđene za profesionalno zvanje
Predmeti koji se polažu za ovaj nivo zvanja su:
Uvod u finansijsko računovodstvo,
Troškovno računovodstvo i upravljačko računovodstvo,
Upravljanje i komunikacije,
Informacijska tehnologija i primjene.
Certificirani računovođa (CR) je zvanje koje je Zakonom o računovodstvu i reviziji u FBiH „priznato“ u smislu da su pravna lica u obavezi da svoje finansijske izvještaje ovjere pečatom i potpisom lica koje ima ovo zvanje. Logično, podrazumijeva se da je to isto lice i sastavilo finansijske izvještaje.
Koji su uslovi za dobijanje zvanja certificiranog računovođe?
a) Da ima završen prvi ciklus dodiplomskog studijskog programa, odnosno završen fakultet u trogodišnjem ili četvorogodišnjem trajanju, ili višu školu. Ako osoba ima završen fakultet tada treba imati najmanje dvije godine praktičnog rada na poslovima vođenja poslovnih knjiga, od čega najmanje jednu godinu na sastavljanju finansijskih izvještaja, a ako osoba nema završen fakultet nego samo višu školu, tada treba imati najmanje četiri godine praktičnog rada na poslovima vođenja poslovnih knjiga, od čega najmanje dvije godine na sastavljanju finansijskih izvještaja,
b) Da položi profesionalno-stručne ispite predviđene za stjecanje zvanja, a predmeti koji se polažu su:
Poslovno pravo i porezi
Primjena upravljačkog računovodstva
Finansijsko izvještavanje
Revizija i sustavi interne kontrole
Primjena finansijskog menadžmenta
Interesantna i bitna činjenica jeste da ovo (priznato) zvanje može dobiti lice sa završenim BILO KOJIM fakultetom ili višom školom. Znači, nije bitno da li je pravnik, farmaceut, politolog, veterinar i sl. Osnovni uslov jeste da (nauči) i položi navedene ispite, kao i navedeno iskustvo.
Ovlašteni revizor (OR) je „najozbiljnije“ zvanje u ovoj struci.
Da bi lice dobilo zvanje ovlaštenog revizora mora imati završen prvi ciklus dodiplomskog studijskog programa i zvanje Certificiranog računovođe, sa najmanje tri godine radnog iskustva u ovom zvanju, i položene ispite predviđene za ovo zvanje.
Ako je radio kod ovlaštenog revizora, morao je raditi godišnje na najmanje dvije revizije.
Program za polaganje ispita za Ovlaštenog revizora obuhvata sljedeće predmete:
Napredno upravljačko računovodstvo
Revizija upravljanja i ispitivanja
Napredno finansijsko izvještavanje
Napredni finansijski menadžment
Strategijski menadžment
Ko organizuje obuke, gdje se održavaju i koliko koštaju?
Ispiti se održavaju dva puta godišnje, u maju i novembru, a za organizaciju ispita su nadležni entitetski Savezi. Ispiti se održavaju u Sarajevu, Mostaru i Banja Luci.
Obuke, kao vid pripreme za polaganje ispita nisu obavezne. Međutim, svaki kandidat, ukoliko želi, može prisustvovati obuci. One se organizuju od strane konsultantskih kuća i univerziteta koje su od entitetskih Saveza dobile dozvolu / saglasnost za vršenje obuke, odnosno, čije se obuke „priznaju“ kao takve. Do sada, obuke su se organizovane od strane konsultanstskih kuća i univerziteta: FEB dd Sarajevo, Revicon doo Sarajevo, Poslovna akademija Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Finconsult doo Tuzla, Finrar doo Banja Luka i Ekonomski fakultet Sveučilišta u Mostaru.
Izlazak na ispit košta 200,00 KM / ispitu, a obuke koštaju u skladu sa cjenovnicima svakog pojedinačnog izvođača obuke. Na primjer, posljednja obuka za pripremu kandidata za polaganje ispita u maju 2013. godine je koštala 480 KM / ispit (obuka konzorcija FEB dd Sarajevo, Revicon doo Sarajevo i Poslovna akademija Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu), 1.000,00 KM ukupno za sve ispite za Certificiranog računovođu u organizaciji Finconsult doo Tuzla.
Šta kada se stekne zvanje Certificiranog računovođe ili Ovlaštenog revizora?
Nakon što polaznik stekne zvanje Certificiranog računovođe ili Ovlaaštenog revizora, dobije evidencijsku knjižicu u kojoj se upisuju bodovi o odslušanoj Kontinuiranoj profesionalnoj edukaciji (KPE). Naime, da bi Certificirani računovođa, kao i Ovlašteni revizor, mogli raditi u profesiji za koju su položili ispite, potrebno je da pohađaju edukacije, čime dobijaju određen broj bodova.
Svaka edukacija (seminar, simpozij, radionica i sl.) koju organizuju ovlaštene kuće „nosi“ određen broj bodova. Na primjer, seminari uobičajeno „nose“ po 7 bodova, simpoziji 10 bodova, a radionice po 5 bodova. Isto tako, svaki seminar košta 80 – 120 KM, simpozij 280 – 350 KM, u zavisnosti od kuće koja ga organizuje, perioda organizovanja i sl. Takođe, pretplate na časopise koje se priznaju kao “sati” ili “bodovi” koštaju 200 – 250 KM godišnje.
Za svaku godinu Certificirani računovođa i Ovlašteni revizor moraju „sakupiti“ 120 bodova za tri godine, odnosno 40 bodova za svaku godinu, od čega se dio bodova stiče navedenim edukacijama na seminarima i simpozijima, zatim se priznaje 5 sati samoobuke, predavanja na KPE omogućavaju 5 sati, pretplata na stručne časopise 8 sati, objavljivanje stručne knjige iz oblasti računovodstva, revizije i drugih srodnih oblasti, sa recenzijom sveučilišnog profesora omogućava maksimalno 15 bodova, objavljeni članak iz oblasti računovodstva, revizije i drugih srodnih oblasti u stručnom časopisu omogućava maksimalno do 5 bodova.
Može se zaključiti da ovo nije nimalo “jeftina” profesija, i da traži stalno (kako se to voli reći), kontinuirano educiranje.
Interesantan je podatak da, recimo, Republika Hrvatska (iako je od skora članica EU) nije uvela ovakav vid edukacije, obavezno prisustvo seminarima, “sakupljanje” bodova i sl. Po tamošnjim pravilima, računovodstveni poslovi se mogu raditi malo slobodnije, bez ograničenja, limita, dozvola i sl., kako smo to mi, u BiH, pametno osmislili.
Autor: Sanela Agačević
Izvor: chronos.ba/kako-postati-racunovoda/